Sağlık Bakanlığı Ek Ödeme Yönetmeliğinde Danıştay tarafından yapılan değişiklikler şöyle:
- “Amaç” başlıklı 1. maddesinde yer alan “disiplin durumu” ibaresi iptal edilmiştir. Söz konusu düzenleme, yönetmeliğin, uygulanacak olan kamu görevlilerinin ek ödeme alabilmesi için “disiplin cezası almama” düşüncesinin tezahürüdür. Döner sermayeden yapılacak olan ödemelerde aranan “disiplin durumu” kriteri iptal edilerek yönetmeliğin amaçlarından ve ek ödeme yapılmasında aranan kriterlerden çıkarılmıştır. Böylelikle yönetmeliğin amaçlarından, çalışanların disiplin cezası alması durumunda ek ödemelerinde kesinti yapılabileceği dair düzenleme yapma yetkisi ortadan kalkmıştır.
- “Tanımlar” başlıklı 4. maddesinin birinci fıkrasının (s) bendinde yer alan “ile nöbet ve icap nöbetlerinde yapılan çalışmaları,” ibaresi iptal edilmiştir. İptal edilmeden önceki maddede mesai içi çalışma, “Mesai saatleri içinde yapılan çalışmalar ile nöbet ve icap nöbetlerinde yapılan çalışmaları”nı ifade etmekteydi. Bu tanımdan nöbet ve icap nöbetlerinde yapılan çalışmalar çıkarılmıştır.
- “Temel Esaslar” başlıklı 5. maddesinin birinci fıkrasının (a) 3. bendinde yer alan, a-“yılda 7 günü geçmeyen kısa süreli”, ibaresi iptal edilmiştir. Madde metni çalışılmış sayılan günlerin sınırlamasını yaparak bir yılda sadece 7 günü geçmeyen kısa süreli raporlar çalışılmış gün olarak kabul etmekteydi. İptal kararı ile birlikte 7 günlük süre kalkmış olup, raporlu geçen tüm süreler çalışılmış gün olarak kabul edilecektir. Bu konuda hak kaybına uğrayanlar son 60 güne ait kesintilerinin geri ödenmesini talep edebilirler. b-Aynı hükümdeki “yılda en fazla iki defa”, “bir yılda toplam 10 günü geçmeyen süreleri” ibareleri de iptal edilmiştir. Madde metni, çalışılan günlerin sınırlamasını yaparak bir yılda en fazla 2 defa olmak üzere toplamda 10 güne kadar olan kendi alanı ile ilgili yurt içi kongre, konferans, seminer ve sempozyum gibi etkinliklere katılım sağlanılan günleri çalışılmış gün olarak kabul etmekteydi. İptal kararından sonra bu süre sınırları kaldırılmıştır. İptal kararından sonra görevlendirme suretiyle kendi alanı ile ilgili kongre, seminer ve sempozyum gibi etkinliklerde geçen bütün süreler çalışılmış gün olarak kabul edilecektir.
- Mahsuplaşmayı düzenleyen hükümler iptal edilmiştir. Daha önceden inisiyatife dayalı olarak yer yer uygulanmayan fakat uygulanmasının önünde de herhangi bir engel bulunmayan mahsuplaşma hükümleri ve uygulamasının kanuni dayanağı kalmamıştır. Yönetmeliğin; 5. maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “209 sayılı Kanunun ek 3 üncü maddesi gereği yapılan aylık ek ödeme tutarı, bu Yönetmelik kapsamında aynı aya ilişkin yapılacak temel eködeme tutarından mahsup edilir.” cümlesi ile Üçüncü fıkrasında yer alan “Bu şekilde merkezi yönetim bütçesinden yapılan ek ödeme tutarı, bu Yönetmelik kapsamında aynı aya ilişkin yapılacak temel ek ödeme tutarından mahsupedilir.” cümlesi iptal edilerek, mahsuplaşmanın kanuni dayanakları da ortadan kaldırılmıştır.
- Yönetmeliğin 5. Maddesinin yedinci fıkrasında özellikli tıbbi işlem puanının, tabip ham puanına ve klinik hizmet puanına eklenecek puanlara ilişkin katılım oranlarını, bakanın belirleme yetkisi iptal edilmiştir. Hükümde yer alan “(0 ile 1 arasında) belirleme Bakan yetkisindedir. Bu oranlar belirlenmediği durumda özellikli tıbbi işlem puanı katılım oranları” ibaresi iptal edilerek bakanlığın belirleme yapma yetkisi kaldırılmıştır. Böylelikle takdire dayalı katsayı belirleme durumu ortadan kalkmış ve hukuki öngörülebilirlik sağlanmıştır.
- Yönetmeliğin 5. Maddesinin onuncu fıkrasında yer alan bireysel hedef katsayısı ile kurum hedef katsayısında bakanlığın belirleme yapma yetkisi kaldırılmıştır. İptal kararından önceki madde metni “Bireysel hedef katsayısı hesaplanmayan tabipler ile tabipdışı personel için bireysel hedef katsayısı 1 olarak uygulanır. Bireysel hedef katsayısı ve kurum hedef katsayısı Bakanlıkça belirleninceye kadar 1 olarak uygulanır.”Hükümde yer alan “Bakanlıkça belirleninceye kadar” ibaresi iptal edilmiştir. İptal kararı ile birlikte bakanlığın bireysel hedef katsayısı ile kurum hedef katsayısını değiştirme yetkisi ortadan kalkmıştır. Böylelikle hekimlere getirilen performans sistemine bir başka çarpan ya da kriter eklenmesinin önüne geçilmiştir.
- Disiplin cezası alınması durumunda taban ek ödemenin kesilmesini öngören yönetmelik hükmü iptal edilmiştir. Yönetmeliğin”Personele yapılacak ek ödeme dağıtımı” başlıklı 6. maddesinin üçüncü fıkrasının (a)bendinin (2) numaralı alt bendinde yer alan,– “Bu ödeme disiplin cezası alanlardan; uyarma ve kınama cezası alanlara bir ek ödeme dönemi, aylıktan kesme cezası alanlara iki ek ödeme dönemi, kademe ilerlemesi cezası alanlara üç ek ödeme dönemi süresince yapılmaz.” cümlesi iptal edilmiştir. Bilindiği üzere 01/03/2024tarih ve 32476 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yayımı tarihinde yürürlüğe giren kamuoyunda “Hekimlere Ceza Yasası” olarak bilinen 21/02/2024 tarih ve 7496 sayılı Sağlıkla İlgili Bazı Kanunlarda ve 663 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede DeğişiklikYapılmasına Dair Kanun’da söz konusu hüküm Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararına aykırı olarak tekrar kanunlaştırılmıştır. Bu hükümler hakkında da milletvekilleri tarafından Anayasa Mahkemesi’nde iptal davası açılmıştır. Netice itibariyle yönetmelikle böylesi bir hükmün düzenlenemeyeceği Anayasa Mahkemesi ile tespit edilmiştir. İptal kararımız ile birlikte yönetmelikteki bu hüküm ortadan kaldırılmıştır ve yönetmelikle tekrar düzenleme imkanı bulunmamaktadır. Mezkur kanun ile getirilen düzenlemenin ise Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edileceği öngörülmektedir. Anayasa Mahkemesine milletvekilerince götürülen bu iptal davası sonucunda disiplin durumu nedeniyle ek ödemenin kesilmesi hususu tamamen ortadan kalkacaktır. – İl Sağlık Müdürlüğü, İl Sağlık Müdürlüğü Birimleri, Ulusal Referans Laboratuvarları ile Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumunda çalışan personeller için düzenlenen yönetmeliğin 14.Maddesinin beşinci fıkrasının (b) bendinde yer alan “Bu ödeme disiplin cezası alanlardan; uyarma ve kınama cezası alanlara bir ek ödeme dönemi, aylıktan kesme cezası alanlara iki ek ödeme dönemi, kademe ilerlemesi cezası alanlara üç ek ödeme dönemi süresince yapılmaz.” cümlesi de iptal edilmiştir. Yukarıdaki açıklamalarımız bu kurum ve birimlerde çalışan personeller için de aynı şekliyle geçerlidir.
- ”Eğitim ve araştırma hastaneleri dışındaki sağlık tesislerinde ham puanın hesaplanması’’ başlıklı 7. maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “Bakanlıkça hizmet etkinlik usul ve esasları belirleninceye kadar” ibaresi iptal edilmiştir. İptal kararı ile bakanlığın belirleme yapma yetkisi kaldırılmıştır. Böylelikle takdire dayalı katsayı belirleme durumu ortadan kalkmış ve hukuki öngörülebilirlik sağlanmıştır.
- ”Eğitim ve araştırma hastaneleri ile diğer sağlık tesislerinin üniversite ile iş birliği yapılan birimlerinde ham puanın hesaplanması’’ başlıklı 8. maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinin (1)numaralı alt bendinde yer alan ve hesaplamaya tavan sınırı getiren ”Mesai içi genel tıbbi işlemlerpuanı / Mesai içi sağlık tesisi puan ortalaması” oranı 0,60’ın üzeri bir değer olursa 0,60 olarak esas alınır.” cümlesi iptal edilmiştir. Böylelikle afiliye hastanelerde ham puan hesaplamasında 0,60 olarak uygulanan tavan sınırı kaldırılmıştır.
- ”Ek ödeme’’ başlıklı 14. maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “Ek-3B sayılı tablodaki katsayılar, Bakanlıkça ilgili birim için belirlenen hedeflerin gerçekleşme durumuna göre 0,5 ile 1,0 arasında değişen katsayılar ile çarpılarak uygulanır. Bu hedefler belirleninceye kadar” ibaresi iptal edilmiştir. İptal kararı ile birlikte bakanlığın bu konuda hedef belirleyerek taban eködeme katsayılarının hedefin gerçekleştirilmemesi nedeniyle yarıya kadar düşürebilme imkanı ortadan kalkmıştır. İptal kararı ile takdire dayalı katsayı belirleme durumu ortadan kalkmış ve hukuki öngörülebilirlik sağlanmıştır.
- Yönetmeliğin 5. Maddesinin 1. Fıkrasının (b) bendinde yer alan “İnceleme heyeti üyelerin oy çokluğu ile, tabip ve diş tabiplerinin mevzuata ve gerçeğe aykırılığı tespit edilen tıbbi işlemleri için personel Başhekim tarafından yazı ile ikaz edilir. Personel bu ikaz işlemine karşı 5 güniçerisinde itiraz edebilir ve bu itiraz kurulda tekrar görüşülerek 5 gün içinde karar kesinleştirilir. Benzer işlemlerde mevzuata ve gerçeğe aykırılığı konusunda ikiden fazla ikaz edilen personel hakkında idari soruşturma açılır.” cümlesi iptal edilmiştir
SES'den alınmıştır. Ayrıca TTB'de şöyle bir açıklama yaptı ;
Eski yönetmelikteki hükümleri içeren Sağlık Bakanlığı’nın yeni Ek Ödeme Yönetmeliği, 6 Ağustos 2024 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Anayasa Mahkemesi tarafından yönetmeliğin dayandığı kanunun iptal edilmesi gerekçesiyle 12.08.2022 tarihli eski yönetmeliğin pek çok hükmü Danıştay tarafından iptal edilmişti. Esasen bugün yayımlanan düzenlemenin önceki yönetmeliğin iki ayrı tarihte yapılan değişikliklerle oluşturulan metninin “yeni” olarak yayımlanmasından ibaret olduğu, sınırlı sayıdaki değişikliğinse hukuka aykırılıkların giderilmesine dönük olmadığı görülmektedir.
Hatırlanacağı gibi söz konusu Yönetmeliğin dayanağı olan 209 sayılı Sağlık Bakanlığına Bağlı Sağlık Kurumları ile Esenlendirme (Rehabilitasyon) Tesislerine Verilecek Döner Sermaye Hakkında Kanunun 5. maddesinin 1. fıkrasında yer alan “disiplin durumu” ibaresi ve yanı sıra “yönetmelikle” ibaresi Anayasa Mahkemesi’nin 2022/102 E 2023/154 K. sayılı kararı ile her iki ibare Anayasa’ya aykırı bulunarak iptal edilmiştir. Disiplin cezası alan kamu görevlisinin fiili çalışmasına karşılık alacağı ek ödemede kesinti yapılması ise Anayasanın birden fazla hükmüne aykırıdır. Ancak hukuka aykırılıkta ısrar edildiği de görülmektedir.
Bunun üzerine Yasa Maddesinin ilgili cümlesi, 01.03.2024 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan 7496 sayılı Torba Kanunun 15. maddesi ile “Sağlık kurum ve kuruluşlarında tahakkuk, verimlilik, hasta ve çalışan memnuniyeti, hizmeti elde etme maliyeti gibi faktörlere göre sağlık tesisinin dağıtabileceği miktar üzerinden bu maddede düzenlenmiş olan esaslar çerçevesinde; personelin unvanı, yürüttüğü görevin türü, özellik arz eden riskli bölümlerde çalışma ve süresi, yapılan tıbbî işlemlerin nitelik ve sayısı, araştırma faaliyetlerine, uzmanlık eğitimine ve hizmet içi eğitime katılımı, mesai içinde ve dışında yapılan çalışmalar ve süresi, muayene, ameliyat, anestezi ve girişimsel işlemlerin niteliği, sayısı ve güçlüğüne ilişkin teknik konular, hizmete katkı ve performans gibi değişkenlik arz eden hususlar ile personelin ödüllendirilerek motivasyonunun artırılması amacıyla yapılacak ek ödeme, görevlendirme hâlinde ek ödemenin yapılacağı sağlık kurum veya kuruluşu, inceleme heyetlerinin oluşumu, çalışma usul ve esasları ile konuyla ilgili diğer hususlar Hazine ve Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine Sağlık Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir” şeklinde değiştirilmiştir.
Bu düzenlemede de önceki düzenlemede olduğu gibi kanunilik ölçütü karşılanmamış, Anayasa Mahkemesi’nin tespit ettiği hukuka aykırılık giderilmemiştir. Kamu görevlilerinin özlük haklarına dair hükümlerin sadece kanunda Yönetmelik ile düzenleneceğinin belirtilmesi yeterli olmayıp, idareye bırakılacak düzenlemenin temel ölçütlerinin Yasada gösterilmesi gerekmektedir. Hal böyle iken 209 sayılı Yasanın 5. maddesinin 1. fıkrasında yer alan bu düzenleme, bugün (06.08.2024 tarihinde) yayımlanan Yönetmeliğin “Amaç” başlıklı 1. maddesine aynen taşınmış ve ek ödemeye ilişkin usul ve esaslar yine Yönetmelik ile düzenlenmiştir. Öncelikle bu yönden Yönetmeliğin bir bütün olarak hukuka aykırı olduğu değerlendirilmiştir.
Diğer taraftan sağlık hizmetini bütünlüklü olarak değerlendirmeyen, nitelik yerine niceliğe önem veren bir bakış açısı ile hazırlanan bu Yönetmelikte de sağlık tesisine fiilen katkı yapmak ek ödemenin yapılmasında dikkate alınacak bir unsur olarak görülmüş; keyfiyete varan takdir yetkisi kullanılarak iş barışını bozacak, adalet ve eşitlik ilkeleriyle açıklanamayacak bir şekilde branşlar ve meslekler arasında fark yaratılmış, bu konudaki itirazlar ve talepler göz ardı edilmiştir. Bu düzenlemelerden pratisyen hekimliğe, koruyucu sağlık hizmetlerine ve temel bilimlere verilen emeğin değerli görülmediği bir kez daha anlaşılmıştır.
Sağlık Bakanlığı’nın var olan uygulamayı sürdürme niyeti olduğunu ortaya koyan Yönetmelikte, izin sürelerinin tamamında ek ödeme yapılmaması düzenlemeleri ile temel mevzuatta öngörülmeyen bir çalışma şekli olarak getirilen mesai dışı çalışma; yaşam, sağlık, dinlenme gibi hakları düzenleyen Anayasa maddelerine ve uluslararası sözleşmelere aykırı olmasına karşın varlığını korumuştur.
209 sayılı Yasada 7496 sayılı Torba Kanun ile yapılan bir başka değişiklik ile getirilen, ek ödemenin yapılabilmesi için disiplin cezası almamış veya ikaz edilmemiş olmak gerektiği, -bir kişiye aynı eylem nedeniyle birden fazla ceza verilmesi niteliğinde ve hukuka aykırı olduğu düşünülen- taban ek ödemesinin disiplin cezası alanlara cezanın niteliğine göre belirlenen dönemlerde verilmeyeceği, aynı şekilde birlikte kullanılan sağlık tesislerinde görev yapan öğretim elemanları ve diğer personele sözleşmedeki yükümlülüklerini yerine getirilmemesi nedeniyle bir sözleşme döneminde yazılı ikaz yapılması durumunda, ikaz sayısına bağlı olarak belirlenen dönem sayısınca ödeme yapılmayacağı hükmü de Yönetmeliğe taşınmıştır.
Sağlık Bakanlığı, sağlık hizmetini sunan kamu görevlilerinin “ederini” verilen her görevi itirazsız yapmak, sağlığını hiçe sayarak neredeyse tüm gün çalışmak, disiplin kurullarına sevk edilmeyecek kadar “uyumlu” olmak, hastaları memnun etmek ve kimi yüksek gelir getiren görevlendirmelere idareciler tarafından “uygun” bulunmak olarak belirlemiştir. Ancak sağlık çalışanlarının ve sağlık hizmetinin değerini de bilerek, hizmeti üretenlerin görüşlerine ve katkılarına açık bir düzenleme yapmamakta ısrarcı olunduğu anlaşılmaktadır.
Yönetmeliğin iptali talebiyle dava açılması için gereken çalışmalara başlanmıştır.
