6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen ve 11 kentte büyük yıkımlara neden olan depremlerinin ardından arama kurtarma faaliyetlerindeki zafiyet bütün açıklığıyla ortaya çıktı.
AFAD, depremlerin kurtarma faaliyetlerinde yaşanan aksaklıklar ve koordinasyonsuzluk nedeniyle tartışmaların odağına oturdu. Kurumun 2024-2028 dönemine yönelik yol haritası niteliğindeki stratejik planı ise depremlerin ardından yaşananlara ayna tuttu.
AFAD’ın bütçe yetersizliği nedeniyle kritik önemdeki çok sayıda projeyi hayata geçiremediği ve aralarında araçların da bulunduğu zorunlu alımların yapılamadığı belirtildi. Kaynak sorunu nedeniyle alınamadığı belirtilen araçların arasında arama-kurtarma araçları olduğu da kaydedildi.
KUR FARKI PROJELERİ ENGELLİYOR
AFAD’ın, “Afet ve acil durumlar sonrası sürdürülebilir geçici ve kalıcı barınma sistemini geliştirmek” hedefinin gerçekleştirilmesinde gecikme yaşandığı ifade edildi. Gecikmenin nedeninin, yasal süreçlerin ağır işlemesi olduğu savunuldu. Kurumun, “Uluslararası insani yardıma ihtiyaç duyan ülkelere yardım sağlamak” hedefinin de “Bütçe taleplerinin karşılanmaması” ve “Kur farkı nedeniyle karşılanan taleplerin eksik olması” nedeniyle hayata geçirilemediği vurgulandı.
ARAMA-KURTARMA ARACI ALINAMIYOR
Bütçe yetersizliği nedeniyle gerçekleşmeyen hedeflerden en dikkati çekeni ise arama-kurtarma araçlarına yönelik hedef oldu. AFAD’ın, ithalat sorunları ve ekonomik nedenlerle araç temin edemediği anlaşıldı. AFAD, araç temininde yaşanan güçlüğün nedenlerini stratejik planda şöyle sıraladı:
“Hedeflenen araç sayılarına onay verilmemesi. Bütçe yetersizliği veya değişken fiyatlar sebebiyle hedeflenen sayıda araç temini yapılamaması Envanterde bulunan arama ve kurtarma araç filosunun mevcut durumda sürekli bakım-onarım masraflarının oluşturmasından ötürü filonun gençleştirilerek bu masrafların azaltılması gerekmektedir.”
Araç talebini bütçe yetersizliği nedeniyle karşılayamayan kurum, depremlere yönelik, “Ulusal bütünleşik erken uyarı sistemini kurma” hedefini de kaynak yetersizliği nedeniyle gerçekleştiremedi. Kısıtlı bütçe nedeniyle çok sayıda projenin hayata geçirilememesinden yakınan AFAD, “Bütçenin ihtiyaçlar doğrultusunda belirlenmesi için” girişimlerde bulunulacağını bildirdi.
Mustafa BİLDİRCİN / BİRGÜN