Uzun zamandır Bağ-Kurluların gündeminde olan prim indirimi için yeni bir adım atılıyor. Küçük esnaf ve çiftçiyi yakından ilgilendiren bu düzenlemenin yakında Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne (TBMM) gelmesi bekleniyor. Peki, prim gün şartları nasıl değişecek, kimler bu avantajdan yararlanacak? İşte merak edilen soruların yanıtları…
PRİM GÜNLERİNDE FARKLI UYGULAMALAR
2008'de gerçekleştirilen reform ile SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı tek çatı altında, SGK bünyesinde birleşti. Ancak her bir kurumun kendine has prim ödeme sistemleri ve emeklilik şartları hala devam ediyor. Bu da üç kurum arasında bir norm birliği sağlanamamasına neden oluyor.
SSK’da sigortalılık süresi, işe giriş tarihlerine göre belirleniyor. 1999 öncesi sigortalılar için prim ödeme şartı 5000 ile 5975 gün arasında değişirken, bu tarihten sonra 7000 güne, 2008 sonrası ise kadın ve erkek çalışanlar için 7200 güne çıkarıldı. Emekli Sandığı'nda kadınlar 7200 gün (20 yıl), erkekler ise 9000 gün (25 yıl) prim ödeyerek emekli olabiliyor. Bağ-Kur’lular için ise 1999 öncesinde kadınlar 7200 gün, erkekler 9000 gün prim şartına tabi tutulurken, bu tarihten sonra herkes için 9000 gün prim ödeme zorunluluğu geçerli.
EMEKLİLİKTE SON 3,5 YIL KURALI
Farklı sosyal güvenlik kurumlarında çalışmış kişiler için emekli olunacak kurum, son 7 yıllık sigortalılık süresine göre belirleniyor. Bu süreçte hangi kurumda daha fazla prim ödenmişse (Son 3,5 yıl yani 1261 gün) emeklilik işlemleri o kurum üzerinden yapılıyor. 1 Ekim 2008 sonrasında sigortalı olanlarda ise son 7 yıl değil, çalışma hayatı boyunca hangi kurumda daha fazla prim ödenmişse, o kurumun şartları geçerli oluyor.
PRİM GÜN SAYISI 9000’DEN 7200’E İNECEK
Yapılması beklenen yeni düzenleme ile küçük esnaf ve çiftçiler için büyük bir kolaylık sağlanacak. Bağ-Kur'luların 9000 gün olan prim ödeme şartı 7200 güne düşürülecek. Özellikle 8 Eylül 1999 ile 30 Ocak 2008 tarihleri arasında sigortalı olanlar için geçerli olan bu yeni düzenleme, hem kadınlarda hem de erkeklerde prim gün sayısını 9000 günden 7200 güne çekecek.
KİMLER YARARLANACAK?
Düzenlemenin kapsamı ilk etapta, basit usulde vergilendirilen ve 10 kişiden az işçi çalıştıran küçük esnafları kapsıyor. Buna bakkal, terzi, kasap ve berber gibi meslek sahipleri dahil edilecek. Ayrıca çiftçi Bağ-Kur’lu olanlar da bu kapsama dahil edilecek. Düzenlemenin kapsamı, TBMM'ye sunulacak teklifle netleşecek.
Borçları nedeniyle prim günleri dondurulmuş olan Bağ-Kur'lular da bu düzenlemeden yararlanabilecek. Eksik günleri bulunanlar, dondurulan prim günlerini ihya yöntemiyle, yani yeniden canlandırarak satın alabilecekler. İhya ödemeleri güncel asgari ücret üzerinden yapılacak ve eksik prim günlerinin tamamlanması gerekecek.
EYT’LİLER BU DÜZENLEMEDEN FAYDALANACAK MI?
Düzenlemenin kapsamı tam olarak netleşmemiş olsa da, EYT (Emeklilikte Yaşa Takılanlar) kapsamındaki Bağ-Kur'luların bu düzenlemeden faydalanabileceği düşünülüyor. 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olan EYT’liler, 9000 gün beklemeden 7200 gün ile emekli olabilecekler.
EMEKLİLİKTE YAŞ ŞARTI DEVAM EDİYOR
7200 prim gününü dolduran Bağ-Kur'lular, sigortalılık başlangıç tarihine göre belirlenen yaş şartını tamamladıklarında emekli olabilecekler. Ancak prim gün sayısı dolsa bile, yaş şartı tamamlanmadığı sürece emeklilik mümkün olmayacak. 1 Mayıs 2008 sonrasında sigortalı olanlar için ise emeklilik yaşı kadınlarda 58, erkeklerde 60’tan başlayıp, kademeli olarak 65'e kadar yükseliyor.
ERKEN EMEKLİLİK MÜMKÜN MÜ?
Prim indirimi ile Bağ-Kur’lular 7200 günle emekli olabilecek. Ancak erken emeklilik için prim gün sayısının tamamlanması yeterli değil, aynı zamanda yaş şartının da sağlanması gerekiyor. Yani kadınlar 58, erkekler ise 60 yaşını doldurduklarında emekli olabilecekler.
SON 7 YIL KURALI DEĞİŞİYOR MU?
Gündemdeki düzenleme, prim gün indirimine odaklanıyor. Bu nedenle, farklı kurumlarda çalışmış olanlar için geçerli olan son 7 yıl kuralında herhangi bir değişiklik yapılmayacak. Yani, hangi kurumda 3.5 yıl (1261 gün) daha fazla prim ödenmişse, emeklilik o kurumdan olacak.
BAŞVURU SÜRECİ
Yeni düzenlemeyle birlikte prim gün şartları otomatik olarak 7200 güne düşürülecek. Ancak emeklilik için yaş şartını tamamladıktan sonra SGK'ya başvuru yapılması gerekecek. Gün sayısı dolanlar için başvuru sürecinin kolaylaşacağı öngörülüyor.