Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Yurt Dışında Yükseköğretim Diplomaları Tanıma ve Denklik Yönetmeliğinde değişikliğe gitti. Getirilen şartlar, yurt dışında okumayı zorlaştırıyor. Kayıtlarda YKS puan şartı getiren YÖK, yurt dışında öğrenim görecek öğrencilere, dünya sıralamasında ilk 400 sıralamasında olan üniversitelerden diploma alırlarsa denklik verecek. İlk 1000 sıralamasında olan üniversitelerden mezun olanlar ise yeterlilik sınavına girip başarılı olurlarsa diplomalarına denklik alabilecekler. Böylece başta Balkanlar olmak üzere Kıbrıs, Rusya, Orta Asya, Afrika gibi ülkelerdeki üniversitelere sınavsız girenlerin Türkiye’de denklik almaları mümkün olmayacak. Yapılan değişiklikler hâlihazırda yurt dışında hazırlık okuyan öğrencileri kapsamıyor.
NE GETİRECEK?
Eğitimcilerin, velilerin, öğrencilerin konuştuğu gündemi uzmanına sorduk. Eğitim uzmanı Salim Ünsal “Bir standarda ve denetime bağlanmasını uygun buluyorum” diyen Ünsal şunları söyledi: "YÖK, şimdiye kadar yurt dışındaki bütün üniversitelerden alınan diplomaları zaten bir denklik sorgulamasından geçiriyor ve denkliği kabul edilen mezunlar aynı haklardan faydalanıyorlardı. Sanırım gerek dünyadaki üniversite sayısının ve çeşitliliğinin artması gerekse uygulanan programlardaki standartların çerçevesinin kontrol edilemez boyutlara ulaşması son kararın alınmasında etkili oldu.
Kendi ülkende standartlarını kendinin belirlediği bir programda yüzlerce koşul ararken bunları sağlayıp sağlamadığını bilmediğin dünyadaki binlerce yükseköğretim programından alınan diplomaları kendinle eş değer olarak kabul etmek zaten ülkende binbir emekle üniversite mezunu olan kendi öğrencilerine haksızlık olurdu. Bu açıdan bunun bir standarda ve denetime bağlanmasını uygun buluyorum. Ancak burada bir standart belirlerken kendi gerçekliğini de sorgulatmaman gerekiyor.
Alınan son kararda hem bir baraj uygulaması getiriliyor hem de adayların yurt dışında okuyacakları yükseköğretim programlarının dünyanın ilk 1.000 üniversitesi arasında olmasını şart koşuyor. Aksi hâlde diplomaların geçerli olmayacağı belirtiliyor. Bir barajın uygulanması son derece doğru, buna asla itiraz edemeyiz.
Ülkende 50 binlik dilime girmeyen bir aday nasıl ki Tıp okuyamıyorsa aynı dilime girmeden hatta hiç sınava girmeden yurt dışında tıp okuyan birine hekimlik ünvanını ve ülkede çalışma iznini vermek haksızlık olur. Şahsen benim eleştirimin odağında belirlenen ilk 1.000 üniversite konusu yer alıyor. Ranking skalalarında belirlediğin ilk 1.000 standardına senin ülkende kaç üniversite giriyor diye sormazlar mı? Bence bunun yeniden gözden geçirilmesi gerekiyor.
SONUÇLARI NE OLUR?
Yurt dışına öğrenci akışını azaltır. Ülke içindeki var olan rekabeti daha da hareketlendirir. Akademik eğitimin yerel şartlarda yapılmasının bilimsel ve pedagojik olmadığını da düşünüyorum. Ülke gençlerini sadece yerli üniversitelere mahkûm ettiğimizde dünyadaki değişim ve gelişimden uzakta bırakmış oluruz.
Bir diğer husus ise gelişen dijital teknoloji ve eğitim uygulamaları ile birlikte tüm dünyada örgün yüz yüze eğitimin temelden tartışıldığı bir döneme giriyorken sistemini hâlâ geleneksel yöntemlere teslim edecek şekilde içe kapatmanın da doğru olmadığını düşünüyorum. Pek çok adayın zaten mezuniyet sonrası iş hayatımı da yurt dışında sürdürürüm düşüncesi ülkeden alınacak veya alınmayacak bir denkliği önemsiz hâle getirebilir. Bakalım yansımaları nasıl olacak? İzleyip göreceğiz..."
ERHAN ERKUT: YKS ŞARTINI DOĞRU BULUYORUM
Prof. Dr. Erhan Erkut “Ticari dünya üniversiteleri sıralamalarına bakarak karar verilecekmiş diploma denkliğine… Denklik komisyonunda çalışmış bir akademisyen olarak bunu onur kırıcı buldum. Denklik sıralama ile olmaz. Müfredatın ve derslerin incelenmesi ve karşılaştırması ile olur. YKS şartını da doğru buluyorum. Yurt dışındaki üniversitelerde işler yolunda gitmez de ülkeye dönüş olursa” dedi.
BİZDE OLSA NE OLURDU?
Dünya klasmanında ilk 1.000 arasında sadece 11 üniversitemiz var. Bunun 5’i devlet 6’sı da vakıf üniversitesi. Diğer bir ifade ile her 100 üniversitenin sadece 5’i belirlenen bu standarda uygun üniversiteler. Eğer bir başka ülke aynı kriterleri ülkemizde uygulasa 208 üniversiteden sadece 11’i denklik için başvuru hakkını kazanabilir.
MAHMUT ÖZAY