SORU: Devlet memurları sosyal medyada yazı yapabilir kişisel görüşlerini açıklayabilir mi? Sosyal medyada yazı yazabilmek için kurumundan izin alması gerekir mi?
CEVAP: 657 sayılı Devlet Memurları Kanunun 28 inci maddesinde; " Ticaret ve diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunma yasağı:( Memurlar Türk Ticaret Kanununa göre (Tacir) veya (Esnaf) sayılmalarını gerektirecek bir faaliyette bulunamaz, ticaret ve sanayi müesseselerinde görev alamaz, ticari mümessil veya ticari vekil veya kollektif şirketlerde ortak veya komandit şirkette komandite ortak olamazlar. (Görevli oldukları kurumların iştiraklerinde kurumlarını temsilen alacakları görevler hariç). Memurlar, mesleki faaliyette veya serbest meslek icrasında bulunmak üzere ofis, büro, muayenehane ve benzeri yerler açamaz; gerçek kişilere, özel hukuk tüzel kişilerine veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına ait herhangi bir iş yerinde veya vakıf yükseköğretim kurumlarında çalışamaz. Memurların üyesi oldukları yapı, kalkınma ve tüketim kooperatifleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve kanunla veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulmuş yardım sandıklarının yönetim, denetim ve disiplin kurulları üyelikleri ile özel kanunlarda belirtilen görevler bu yasaklamanın dışındadır.
Eşleri, reşit olmayan veya mahcur olan çocukları, yasaklanan faaliyetlerde bulunan memurlar bu durumu 15 gün içinde bağlı oldukları kuruma bildirmekle yükümlüdürler," hükmü yer almaktadır.
Diğer taraftan; 5846 Fikir ve Sanat Eserleri Kanununun 1 inci maddesinde " Bu Kanunun amacı, fikir ve sanat eserlerini meydana getiren eser sahipleri ile bu eserleri icra eden veya yorumlayan icracı sanatçıların, seslerin ilk tespitini yapan fonogram yapımcıları ile filmlerin ilk tespitini gerçekleştiren yapımcıların ve radyo-televizyon kuruluşlarının ürünleri üzerindeki manevi ve mali haklarını belirlemek, korumak, bu ürünlerden yararlanma şartlarını düzenlemek, öngörülen esas ve usullere aykırı yararlanma halinde yaptırımları tespit etmektir." hükmü, 18 inci maddesinde "Bir eserin yapımcısı veya yayımcısı, ancak eserin sahibi ile yapacağı sözleşmeye göre mali hakları kullanabilir." hükmü yer almaktadır.
Ayrıca; Devlet memuru olarak görev yapan personelin, bir gazetede hizmet akdine bağlı olarak köşe yazarlığı yapamayacağı, ancak 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında eser çıkarabileceği, ama 657 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde dikkat edilmesi gereken belirli hususlar bulunduğunun bildirilmesinin gerekli olduğu değerlendirilmektedir.
Öte yandan , 657 sayılı Kanunun "Basına bilgi veya demeç verme" başlıklı 15 inci maddesinde; Devlet memurlarının, kamu görevleri hakkında basına, haber ajanslarına veya radyo ve televizyon kurumlarına bilgi veya demeç vermeleri yasaklanmış olup, gerekli bilginin ancak bakanın yetkili kılacağı görevli illerde valiler veya yetkili kılacağı görevli tarafından verilebileceği hüküm altına alınmıştır. Bu çerçevede , memurların yerine getirdikleri görevle ilgili olarak basın-yayın organlarına ve kamuoyuna bilgi vermelerini engellemektedir
Bununla birlikte; Anılan Kanununun 125/B-m maddesinde; "Yetkili olmadığı halde basına, haber ajanslarına veya radyo ve televizyon kurumlarına bilgi ve demeç vermek" kınama cezası verilmesini gerektiren fiiller arasında düzenlendiğinden, göreviyle ilgili herhangi bir çıkar sağlamak amacı olsun ya da olmasın herhangi bir açıklamada bulunan Devlet memuru hakkında bu hüküm kapsamında işlem yapılabilecektir.
657 sayılı Kanunun 7 nci maddesinde; Devlet memurlarının herhangi bir siyasi parti, kişi veya zümrenin yararı veya zararını hedef alan bir davranışta ve hiçbir şekilde siyasi ve ideolojik amaçlı beyan ile eylemde bulunamayacağı ve her durumda Devletin menfaatlerini korumak zorunda olduğu hüküm altına alınmıştır.
657 sayılı Kanunun "İsnat ve iftiralara karşı koruma" başlıklı 25 inci maddesinde ise Devlet memurları hakkındaki ihbar ve şikayetlerin, garaz veya mücerret hakaret için, uydurma bir suç isnadı suretiyle yapıldığı ve soruşturma veya yargılamanın tabi olduğu kanuni işlem sonucunda bu isnadın sabit olmaması durumunda, dava açılabileceği hüküm altına alınmıştır.
Bu çerçevede, memur tarafından yazılan yazılarda hakaret ve iftira suçunu oluşturacak açıklamalar bulunması durumunda disiplin hükümleri saklı kalmak üzere, ilgililer Cumhuriyet savcılıklarına suç duyurusunda bulunabilecektir.
657 sayılı Kanunda ve diğer mevzuatlarda öngörülen yasaklara uyulmak kaydıyla, Devlet memurunun sosyal paylaşım sitelerinde kendi kişisel görüşlerini, yorumlarını, değerlendirmelerini ifade eden yazı, makale veya video paylaşımlarında bulunmasının mümkün bulunmaktadır. Söz konusu faaliyetler için çalıştığı kurumdan izin almasının gerek olmadığı değerlendirilmekte. Devlet memurlarının 657 sayılı Kanunun, Türk ceza kanununun ve ilgili diğer mevzuatın yasakladığı fiil ve eylem ve konularda paylaşımda bulunması mümkün değil.
