Sağlık Bakanlığınca hazırlanan "Gebe Okulları ile Doğuma Yönelik Hizmetlerin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik", Resmi Gazete'de yayımlandı.
Gebe okullarının açılışı, personel standartları ve eğitim esasları gibi detayları düzenleyen yönetmeliğe göre, kadın hastalıkları ve doğum uzmanlığı dalında faaliyet gösteren Sağlık Bakanlığına bağlı hastaneler, üniversite hastaneleri ve özel hastaneler ile tıp merkezlerinde gebe okulu açılması zorunlu olacak.
Bakanlığa bağlı birinci basamak sağlık kuruluşları ile kadın hastalıkları ve doğum uzmanlığı dalında faaliyet gösteren poliklinik ve muayenehanelerde sorumlu hekim sorumluluğunda ve koordinatör ebe varlığında gebe okulu açılabilecek.
Gebeliğinin son 3 aylık döneminde bulunan, daha önce sezaryen ameliyatı olmamış her gebeye, doğum yapacağı yerin müdürlüğü tarafından normal doğuma yönelik eğitim ve danışmanlık hizmeti verilmesi için ebe görevlendirilecek.
Hamilelere yalnızca sağlık mesleği mensupları tarafından meslek tanımları çerçevesinde eğitim ve danışmanlık hizmeti verilebilecek. İlgili sağlık meslek mensupları dışında herhangi bir meslek mensubu, gerçek veya tüzel kişi tarafından gebelere "danışmanlık, rehberlik, refakat veya koçluk (doula)" gibi isimler altında hizmet sunulamayacak.
- Gebe okulu için şartlar
Gebe okulu açmak isteyen sağlık kuruluşlarının Entegre Kurumsal İşlem Platformu (EKİP) üzerinden başvuru yapması gerekecek. Başvuruların değerlendirilmesi için ilgili müdürlükler, uzmanlardan oluşan komisyonlar oluşturacak.
İnceleme sonucunda uygun bulunan gebe okullarına tescil belgesi verilecek. Bu tescil belgesi, sağlık kuruluşunun faaliyet izin belgesine işlenmek üzere Sağlık Bakanlığına gönderilecek.
Gebe okulları, eğitim odası, bekleme ve danışma alanlarının yanı sıra mümkünse aktivite ve egzersiz odalarıyla donatılacak. Eğitim odaları, en az 8 katılımcıya uygun, her katılımcı için asgari 1,5 metrekare olacak şekilde tasarlanacak ve gebe dostu bir ortam sunacak.
Okul, doğal ışık alacak, elektrik, aydınlanma, havalandırma ve diğer teknik donanım açısından yeterli ihtiyaçlara yanıt verecek şekilde mahremiyet kurallarına uygun ve radyasyon kullanılan birimlerden uzak olarak düzenlenecek.
Eğitim odası olarak kullanılacak odanın ortak kullanım alanı dışında, diğer odalardan bağımsız olması gerekecek. Gebe okullarının duvarlarının beyaz renkte olması zorunlu olacak, duvarlarda gebelerde olumlu duygular oluşturabilecek tablo, çizim ve ibareler yer alacak.
- Çalışma ve eğitim esasları
Gebe okullarında sorumlu hekim olarak bir kadın hastalıkları ve doğum uzmanı ile tam zamanlı koordinatör ebe görev yapacak. Ayrıca, gerekirse diyetisyen, fizyoterapist, psikolog gibi sağlık meslek mensupları da görevlendirilebilecek.
Gebe okulları, gebelere doğum öncesi, doğuma hazırlık ve doğum sonrası süreçlere ilişkin eğitim ve danışmanlık hizmetleri sunacak. Eğitimler hem yüz yüze hem çevrim içi gerçekleştirilebilecek. Ayrıca yüksek riskli gebeler, ikinci veya üçüncü basamak sağlık kuruluşlarına yönlendirilecek.
Eğitim programına uygun olarak sorumlu hekim ve koordinatör ebe tarafından katılımcı sayılarına ve fiziki şartlara göre eğitim planlanıp uygulanacak. Eğitim, danışmanlık, egzersiz programları ve uygulamalar çerçevesinde sunulan hizmetlerin kayıtları, zamanında doğru ve eksiksiz tutulacak.
Sunulan tüm hizmetler, hasta hakları mevzuatına, tıbbi deontolojiye, mesleki ve etik ilkelere, hasta ve çalışan güvenliğine uygun yürütülecek. Hizmet sunumunda hizmetten faydalananların bireysel farklılıkları göz önünde bulundurulacak, mahremiyete ve kültürel değerlere saygı gösterilecek.
Gebe okullarında görevli personelin düzenli hizmet içi eğitime katılması sağlanacak. Denetimler, ilgili müdürlüklerce yapılacak ve uygunsuzluk durumunda yaptırımlar uygulanacak.
Sağlık Bakanlığından:
GEBE OKULLARI İLE DOĞUMA YÖNELİK HİZMETLERİN USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Başlangıç Hükümleri
Amaç
MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin amacı; doğuma hazırlık, doğum ve doğum sonrası döneme ilişkin bazı hizmetler ile eğitim ve danışmanlık hizmetlerini belirlemek, bu hizmetlerin sunum standartlarını oluşturmak ve gebe okullarının açılması, faaliyet göstermesi ile denetlenmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2- (1) Bu Yönetmelik; Sağlık Bakanlığına bağlı sağlık kuruluşlarında, üniversitelerde, özel hastanelerde, tıp merkezlerinde, polikliniklerde ve muayenehanelerde açılan gebe okullarını, gebe okullarında sunulan doğuma hazırlık, doğum ve doğum sonrası döneme ilişkin hizmetleri ve gebe okullarında görevlendirilen personeli kapsar.
Dayanak
MADDE 3- (1) Bu Yönetmelik; 11/4/1928 tarihli ve 1219 sayılı Tababet ve Şuabatı San'atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanunun 47 nci, 51 inci ve ek 13 üncü maddelerine, 7/5/1987 tarihli ve 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanununun 9 uncu maddesinin (c) bendi ile ek 11 inci maddesine ve 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 355 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (c) ve (e) bentleri ile 508 inci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4- (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Bakanlık: Sağlık Bakanlığını,
b) Doğuma yönelik hizmetler: Gebelik, doğum öncesi, doğuma hazırlık, doğum ve doğum sonrası döneme ilişkin sağlık hizmetlerini ve uygulamalarını,
c) Eğitim programı: Bakanlık tarafından gebelere yönelik hazırlanan ve rehber olarak yayımlanan eğitim programını,
ç) Gebe okulları: Gebe adayı, gebe veya gebe yakınlarına doğum öncesi, doğuma hazırlık, doğum ve doğum sonrası döneme ilişkin eğitim ve danışmanlık hizmeti sunan sağlık tesisinin ilgili birimlerini,
d) Genel Müdürlük: Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğünü,
e) İlgili birim: Bünyesinde gebe okulu açılan sağlık tesisinin türüne göre; Bakanlığa bağlı birinci basamak sağlık kuruluşlarında açılan gebe okulları için Halk Sağlığı Genel Müdürlüğünü, Bakanlığa bağlı hastaneler bünyesinde açılan gebe okulları için Kamu Hastaneleri Genel Müdürlüğünü, üniversite hastaneleri ile özel sağlık kuruluşları bünyesinde açılan gebe okulları için Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğünü,
f) Koordinatör ebe: Gebe okullarında sorumlu olarak görevlendirilen ebeyi,
g) Müdürlük: İl veya ilçe sağlık müdürlüklerini,
ğ) Sorumlu hekim: Gebe okullarında sorumlu olarak görevlendirilen hekimi,
h) Tescil: Gebe okullarının bu Yönetmelik ile belirlenen standartları karşılayarak faaliyet göstermelerine yönelik Müdürlük tarafından düzenlenen belgeyi,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Temel Esaslar, Gebe Okullarının Açılması ve Tescil İşlemleri ile Asgari Standartlar
Temel esaslar
MADDE 5- (1) Sağlık kuruluşlarında, kadın hastalıkları ve doğum uzmanlık dalında faaliyet gösteren tüm kadın hastalıkları ve doğum uzmanları, bu Yönetmelik kapsamında ele alınan konular ile Bakanlık tarafından belirlenen doğum ve sezaryen politikalarına uygun hareket etmek zorundadır.
(2) Kadın hastalıkları ve doğum uzmanlık dalında faaliyet gösteren Bakanlığa bağlı hastaneler, üniversite hastaneleri ve özel hastaneler ile tıp merkezlerinde gebe okulu açılması zorunludur. Bakanlığa bağlı birinci basamak sağlık kuruluşları ile kadın hastalıkları ve doğum uzmanlık dalında faaliyet gösteren poliklinik ve muayenehanelerde sorumlu hekim sorumluluğunda ve koordinatör ebe varlığında gebe okulu açılabilir.
(3) Gebeliğinin son üç aylık döneminde bulunan, daha önce sezaryen ameliyatı olmamış her gebeye doğum yapacağı yerin müdürlüğü tarafından normal doğuma yönelik eğitim ve danışmanlık hizmeti verilmesi için ebe görevlendirilir.
(4) Gebelere yalnızca sağlık meslek mensupları tarafından meslek tanımları çerçevesinde eğitim ve danışmanlık hizmeti verilebilir. İlgili sağlık meslek mensupları dışında herhangi bir meslek mensubu veya gerçek veya tüzel kişi tarafından gebelere danışmanlık, rehberlik, refakat veya koçluk (doula) gibi isimler altında hizmet verilemez.
Başvuru ve tescil işlemleri
MADDE 6- (1) Bünyesinde gebe okulu açılacak sağlık kuruluşu, Entegre Kurumsal İşlem Platformu (EKİP) üzerinden ilgili müdürlüğe başvurur. Başvurunun uygun görülmesi halinde, gebe okulunun yerinde incelenmesi için ilgili müdürlük tarafından komisyon oluşturulur.
(2) Komisyon, ilgili müdürlük tarafından görevlendirilecek bir kadın hastalıkları ve doğum uzmanı, bir ebe olmak üzere en az üç kişiden oluşur. İhtiyaç duyulması halinde komisyona hemşire, klinik psikolog, sosyal çalışmacı/sosyal hizmet uzmanı, diyetisyen, fizyoterapist ve benzeri sağlık meslek mensubu ve teknik personel dahil edilebilir.
(3) Komisyonun sekretaryası, ilgili müdürlüğün sağlık hizmetleri ile ilgili başkanlığı tarafından yürütülür.
(4) Yapılan yerinde inceleme sonucunda eksiklik veya uygunsuzluk olmadığı tespit edilir ise ilgili müdürlük tarafından makam onayı alınarak gebe okulunun tescili yapılır ve bu tescil belgesi ilgili sağlık kuruluşunun faaliyet izin belgesine işlenmek üzere Bakanlığa gönderilir.
Gebe okullarının fiziki şartları
MADDE 7- (1) Gebe okulları; eğitim odası, kayıt, bekleme, dinlenme ve danışma alanları ile fiziki şartların uygun olduğu hallerde aktivite ve egzersiz odasından oluşur.
(2) Eğitim odası, en az 8 katılımcının sığabileceği büyüklükte ve her katılımcı için asgari 1,5 m² olacak şekilde gebelere uygun koltuk/minderlerin bulunduğu, pencereli, doğal ışık, elektrik, aydınlanma, havalandırma ve diğer teknik donanım açısından yeterli ihtiyaçlara yanıt verecek şekilde mahremiyet kurallarına uygun ve radyasyon kullanılan birimlerden uzak olarak düzenlenir. Eğitim odası olarak kullanılacak odanın ortak kullanım alanı olmaması ve diğer odalardan bağımsız olması gerekir.
(3) Fiziksel şartlar mümkün olduğu takdirde ayrı bir aktivite ve egzersiz odası düzenlenir. Fiziksel şartların mümkün olmadığı hallerde eğitim odası ile aynı alanda düzenlenecek aktivite ve egzersiz alanı, odada eğitim alanı için ayrılan alana ek olarak planlanır. Aktivite ve egzersiz odası; pencereli, doğal ışık, elektrik, aydınlanma, havalandırma ve diğer teknik donanım açısından yeterli ihtiyaçlara yanıt verecek şekilde mahremiyet kurallarına uygun ve radyasyon kullanılan birimlerden uzak olarak düzenlenir.
(4) Kayıt, bekleme ve dinlenme alanı; gebe adayı, gebe ve gebe yakınlarının karşılanarak kayıt işlemlerinin yapılabileceği, bu kişilerin bekleyebileceği ve dinlenebileceği şekilde ve gebe yoğunluğuna uygun genişlikte düzenlenir.
(5) Danışma alanı; gebe adayı, gebe ve gebe yakınlarına yönelik verilecek bire bir veya grup danışmanlık hizmetlerine uygun bir alan olmalıdır. Danışma alanında, ortada masa bulunmayan karşılıklı oturulabilecek şekilde başvuru yoğunluğuna uygun ve yeterli sayıda sandalye veya koltuk bulundurulur.
(6) Birinci basamak sağlık kuruluşlarında bulunan gebe okullarında eğitim odası bulunması yeterlidir.
(7) Gebe okulları, gebe ve gebe yakınlarının kolaylıkla ulaşabileceği, mümkün ise gebe polikliniklerine yakın bir konumda olmalıdır.
(8) Gebe okulları duvarlarının beyaz renkte olması zorunludur, duvarlarda gebelerde olumlu duygular oluşturabilecek tablo, çizim ve ibareler yer alır.
(9) Gebe okullarında Ek-1’de yer alan araç, gereç ve malzemelerin bulundurulması zorunludur.
(10) Gebe okullarının güncel bilgilerinin de yer aldığı resmî internet sitesi ve/veya sosyal medya hesabı bulunur.
Gebe okullarının personel standardı
MADDE 8- (1) Gebe okullarında; sorumlu hekim olarak bir kadın hastalıkları ve doğum uzmanı ile tam zamanlı görev yapan bir koordinatör ebe bulunması zorunludur.
(2) Gebe okullarında personel görevlendirmeleri sağlık kuruluşunun mevcut kadrolarından oluşturulur. Bünyesinde gebe okulu açılması özel hastane veya tıp merkezine ilave müktesep kadro hakkı vermez.
(3) Gebe okullarında ihtiyaç duyulan hallerde; hekim/uzman hekim, ebe, hemşire, fizyoterapist, diyetisyen, klinik psikolog, sosyal çalışmacı/sosyal hizmet uzmanı gibi sağlık meslek mensupları görevlendirilebilir.
(4) Gebe okullarında koordinatör ebe tam zamanlı olarak, sorumlu hekim ise sadece kendi sorumluluğundaki eğitim ve işleri yürütmek üzere görevlendirilir.
Gebe okullarının çalışma esasları
MADDE 9- (1) Sağlık kuruluşlarına başvuran tüm gebeler ilk müracaatlarında gebe okullarının işleyişi ve önemi hakkında bilgilendirilir ve gebe okullarına yönlendirilir.
(2) Bakanlığa bağlı birinci basamak sağlık kuruluşları ile tıp merkezi, poliklinik ve muayenehane bünyesinde açılan gebe okullarında yüksek riskli gebelere yönelik doğum öncesi, doğuma hazırlık, doğum ve doğum sonrası dönemlere yönelik eğitim ve danışmanlık hizmetleri verilmez. Yüksek riskli gebelik tanısı bulunan gebeler, müracaat ettiklerinde sorumlu hekim tarafından kadın hastalıkları ve doğum hizmeti sunan ikinci ve üçüncü basamak yataklı sağlık tesisleri bünyesindeki gebe okullarına yönlendirilir ve bu gebelerin, yönlendirildikleri gebe okullarında eğitimlerine devam etmeleri sağlanır.
(3) Gebe okullarında eğitim programına uygun olarak sorumlu hekim ve koordinatör ebe tarafından katılımcı sayılarına ve fiziki şartlara göre eğitim planlanır ve uygulanır. Eğitim, danışmanlık, egzersiz programları ve uygulamalar çerçevesinde sunulan hizmetlerin kayıtları zamanında, doğru ve eksiksiz tutulur. Gebe veya gebe yakınının yüz yüze katılamayacağı durumlarda uzaktan veya çevrimiçi eğitim planlanabilir.
(4) Sunulan tüm hizmetler; hasta hakları mevzuatına, tıbbi deontolojiye, mesleki ve etik ilkelere, hasta ve çalışan güvenliğine uygun olarak yürütülür. Hizmet sunumunda, hizmetten faydalananların bireysel farklılıkları göz önünde bulundurularak mahremiyete ve kültürel değerlere saygı gösterilmesi esastır.
(5) Gebe okulları, gebeliğin ilk döneminden itibaren gebenin tıbbi durumunu göz önünde bulundurarak gebelik takibi ve gebenin doğum yapacağı sağlık kuruluşları konusunda gebe ve gebe yakınlarına bilgi verir ve kayıt tutar.
(6) Sağlık kuruluşlarında çalışan tüm personelin, bünyesinde hizmet veren gebe okulunun işleyişi ve amacı konusunda bilgilendirilmesi sağlanır. Konu ile ilgili görseller (afiş, resim, video ve benzeri) tüm personelin ve sağlık hizmet alıcılarının görebileceği alanlara yerleştirilir.
(7) Gebe okullarında Bakanlığın gebe bilgilendirme ve emzirme politikasına uygun video yayınları yapılır ve hizmet sunumlarının anne dostu yaklaşımı kapsamında gerçekleştirilmesi için ulusal stratejiler doğrultusunda Bakanlık ile entegre çalışılır.
(8) Gebe okullarında gebelere, yeni tespit edilen veya önceden tespit edilmekle birlikte durumunda değişiklik olan hastalıkları konusunda ilgili kurum ve kuruluşlarla irtibat kurularak gerekli bilgilendirmeler ve yönlendirmeler yapılır.
(9) Birinci basamak sağlık kuruluşları ile özel poliklinik ve muayenehaneler, bünyesinde gebe okulu bulunmaması veya gebe okulu bulunmakla birlikte doğuma yönelik uygulamalı eğitim konuları için görevlendirilmiş personel ve ekipman olmaması durumunda, bir gebe okulu ile koordineli olarak gebe adayı, gebe ve gebe yakınlarına yönelik eğitimleri tamamlar ve kayıt altına alır.
(10) Gebe okullarında gebelere, eğitimlerini tamamlamaları halinde katılım belgesi düzenlenir.
(11) Gebe okullarında hizmet ve danışmanlık alan gebe ile gebe yakınlarına ait bilgiler ile bu birimlerde yapılan diğer iş ve işlemler, ilgili mevzuat hükümleri kapsamında Bakanlıkça oluşturulacak sağlık bilgi yönetim sistemine kaydedilir.
(12) Gebe okulunda çalışma düzeni ve saatleri, ilgili mevzuat hükümleri kapsamında sorumlu hekim tarafından belirlenir ve kurum yetkilisi tarafından onaylanır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Görev, Yetki ve Sorumluluklar
Sorumlu hekim
MADDE 10- (1) Birinci basamak sağlık kuruluşlarında hekim, diğer sağlık kuruluşlarında kadın hastalıkları ve doğum uzmanı sorumlu hekim olarak görevlendirilir.
(2) Sorumlu hekimin görev, yetki ve sorumlulukları şunlardır:
a) Gebelerin, sağlıklı doğum yapmalarını sağlamak üzere doğum öncesi, doğum, doğum sonrası ve yenidoğan konularında bilgi, beceri ve tutum sahibi olmalarını sağlamak.
b) Gebe okulunda, güncel gelişmeler doğrultusunda gebelik, doğum ve doğum sonrası dönemlere ilişkin eğitim ve danışmanlık alması planlanan ve egzersiz programlarına katılım sağlayacak olan gebe ve gebe yakınlarını belirlemek.
c) Yüksek riskli gebelere yönelik verilecek olan doğum öncesi, doğuma hazırlık, doğum ve doğum sonu eğitim ve danışmanlık hizmetlerini planlamak ve yürütmek.
ç) Bu Yönetmelik kapsamında ele alınan konular kapsamında Bakanlık tarafından belirlenen eğitimlere tüm ekibin katılımını sağlamak.
d) Alanına özgü özellik gerektiren konularda, gerektiğinde davet edilen meslek mensubunun mevzuatla belirlenen iş ve görev tanımları kapsamında gebe okullarının eğitim ve danışmanlık hizmetlerinde görev almasını sağlamak.
e) Gebe okullarında görev alacak olan personelin iş birliği ve koordinasyon içinde görev yapmasını, oryantasyonunu, iş akışı ile hizmetlerinin bu Yönetmelik hükümlerine ve ilgili diğer mevzuat hükümlerine uygun olarak planlanmasını ve yürütülmesini sağlamak.
f) Gebelik, doğum öncesi, doğuma hazırlık, doğum ve doğum sonu sağlık hizmetleri ve uygulamaları konusunda hizmet içi eğitim vermek veya verilmesini sağlamak.
g) Bakanlık tarafından hazırlanan gebelik, doğum öncesi, doğuma hazırlık, doğum ve doğum sonu sürece yönelik eğitim ve danışmanlık programlarının yürütülmesinde görev almak.
ğ) Doğum hizmetlerinin geliştirilmesi ve güçlendirilmesi için yapılacak eğitsel ve bilimsel faaliyetlere destek olmak, bu konuda Bakanlık tarafından hazırlanmış olan ulusal programların uygulanmasını sağlamak.
h) Sorumluluğunda olan tüm hizmetleri hasta hakları mevzuatına, tıbbi deontolojiye, etik ilke ve kurallara uygun olarak yürütmek.
ı) Gebe ve çalışan güvenliği açısından gerekli tedbirleri almak, ilgili mevzuat hükümleri kapsamında meydana gelen menfi olayların kaydının tutulmasını ve bildirilmesini sağlamak.
i) Bakanlık tarafından talep edilen verileri ilgili mevzuat hükümleri kapsamında eksiksiz, doğru ve zamanında kayıt altına almak, gerekli altyapı ve donanımın kullanımını temin etmek.
Koordinatör ebe
MADDE 11- (1) Gebe okulunda sorumlu olarak görevlendirilmiş koordinatör ebenin görev yetki ve sorumlulukları şunlardır:
a) Ebelik mesleki deontolojisi ve etik ilkeleri doğrultusunda gebenin sağlıklı bir doğuma erişmesi için gebe ile iş birliği içinde temel ihtiyaçları belirlemek, gebeyi ve ailesini bu doğrultuda gebelik, doğum ve doğum sonrası sürece, ebelik uygulamaları kapsamında hazırlamak.
b) Bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak gebe adayına, gebeye ve gebe yakınlarına gerekli öğrenim hedeflerine ulaşmaları için eğitim ve danışmanlık yapmak.
c) Kurumsal tanıtım ve duyuruların yapılması ile gebelerin yönlendirilmesi konusunda çalışmak, gerekli koordinasyonu sağlamak ve kayıt tutmak.
ç) Ulusal ve uluslararası rehberler eşliğinde gebeye yönelik durum değerlendirmesi yapmak ve gerekli gördüğü durumlarda sorumlu hekime yönlendirmek.
d) Düşük riskli gebelerin; gebelik haftasına uygun eğitim almalarına ve hedef grupları (eşli-eşsiz, primipar-multipar, açık-kapalı) ile öğrenme düzeylerine uygun en yüksek etkileşim ve katılım sağlayabileceği gruplarda yer almalarına yönelik program hazırlamak, hazırlanan programları uygulamak, diğer sağlık personelinin katılımı konusunda sorumlu hekim ile birlikte planlama yapmak ve programların sürdürülmesini sağlamak.
e) Gebe eğitim programlarının oluşturulmasında interaktif öğretim yöntemleri ile yetişkin eğitim esaslarına ve Bakanlık tarafından belirlenen eğitim konularına uygun eğitimi planlamak, yeni metotlar geliştirmek.
f) Gebe eğitim programları ile ilgili duyuru, kayıt ve katılım konusunda izlenecek yol ve yöntemleri belirlemek, kayıt altına almak.
g) Gebelik, doğum ve doğum sonrasında kadının beden otonomisini koruma reaksiyonunu (kas, iskelet ve dolaşım sistemi) güçlendirmek amacıyla eğitim ve danışmanlık yapmak ve yapılmasını sağlamak.
ğ) Gebeye doğum korkusunu yenmesi ve doğum eylemine dair korkusunu azaltması için doğuma hazırlığın önemi ile beden ve nefes egzersizlerinin yararını uygulamalı olarak anlatmak.
h) Gebe ve ailesinin normal doğuma yönelik teşvik mekanizmalarını güçlendirmek, normal doğum konusunda kişisel karar verme sürecini desteklemek, tıbbi gereklilik durumlarında kadın hastalıkları ve doğum uzmanının kararı doğrultusunda sezaryen ameliyatı ile de doğumun olabileceği hakkında bilgilendirme yapmak.
ı) Doğum sürecinde ağrı yönetimi konusunda uygulanan kolaylaştırıcı yöntemler (doğum pozisyonları, hareket serbestliği, suyun rahatlatıcı etkisi ve benzeri) hakkında bilgi ve beceri kazandırmak, anne dostu yaklaşımı çerçevesinde tüm prosedürlerin uygulanmasının önemini kavratmak.
i) Gebeye, kişisel psiko-seksüel değişim, gebelik sürecine uyum ve annelik rollerini benimsemesi konusunda eğitim ve danışmanlık vermek ve desteklemek.
j) Gebeyi öz bakım yeterliliklerinin artırılması, aile desteği ve sosyal yardım arama konularında desteklemek.
k) Gebe okullarından yararlanan gebelere; gebelik haftasına uygun rutin gebelik muayenesi, tetkik ve tarama programlarına ilişkin hizmet almaları konusunda bilgilendirme yapmak ve sorumlu hekime yönlendirmek.
l) Gebe okuluna başvuran tüm gebelerden öykü almak, Bakanlık tarafından belirlenen şartlarda alınan öyküleri kayıt altında tutmak ve gebeyi sürekli hizmet alması konusunda yönlendirmek.
m) Gebelik, doğum ve doğum sonu sağlık hizmetleri ve uygulamaları konusunda hizmet içi eğitim vermek veya verilmesini sağlamak.
n) Bedensel ve ruhsal açıdan gelişimini tamamlamamış gebeler, adli takip gerektiren gebeler, bağımlı gebeler ve engelli gebelere yönelik sürecin yönetimine ilişkin hizmet vermek.
o) Gebelere; anne ve yenidoğan sağlığı açısından emzirmenin önemini anlatarak doğum eylemi ve emzirme sürecinde hormonların ve doğum şeklinin önemi, erken emzirme, bağlanma, ten teması ve sütün saklama koşulları, bebek banyosu, alt değiştirme, meme bakımı, bebek masajı ve benzeri konularda eğitim ve danışmanlık vermek, süreçlerin uygulanması konusunda aileyi desteklemek.
ö) Doğum hizmetlerinin geliştirilmesi ve güçlendirilmesi için yapılacak eğitsel ve bilimsel faaliyetlere katılmak, bu konuda Bakanlık tarafından hazırlanan ulusal programların uygulanması konusunda görevi kapsamında yer almak.
p) Gebe okulunda görev alması planlanan diğer personelin davetinin, oryantasyonunun, iş akışının ve hizmetlerinin bu Yönetmelik hükümlerine ve ilgili diğer mevzuat hükümlerine uygun olarak planlanmasını ve yürütülmesini sağlamak.
r) Gebe okulunda sunulan tüm hizmetlerin hasta hakları mevzuatına, tıbbi deontolojiye, etik ilkelere uygun olarak yürütülmesini sağlamak.
s) Gebe ve çalışan güvenliği açısından gerekli tedbirleri almak, meydana gelen menfi olayların ilgili diğer mevzuat hükümleri kapsamında kaydının tutulmasını ve bildirilmesini sağlamak.
ş) Bakanlık tarafından talep edilen verileri ilgili mevzuat hükümleri kapsamında eksiksiz, doğru ve zamanında kayıt altına almak.
(2) Koordinatör ebe dışında gebe okulunda eğitim ve danışmanlık hizmetlerinde görevlendirilen ebe ve hemşireler de birinci fıkrada belirtilen hükümlere uyar.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Eğitim ve Denetim
Eğitim
MADDE 12- (1) Gebe okulunda görevli personelin ve gebelerin eğitiminde uygulanan kurallar şunlardır:
a) Kurum tarafından gebe okulunda görevlendirilen tüm personelin ihtiyaç duyulan konularda hizmet içi eğitim faaliyetlerine katılmaları sağlanır.
b) Gebe okulunda verilecek eğitim içerikleri eğitim programına uygun olarak sorumlu hekim ve koordinatör ebe tarafından hazırlanır ve ilgili müdürlük tarafından onaylanır.
c) Gebe adaylarına verilecek gebeliğe hazırlık eğitimleri ile babalara yönelik verilecek eğitimler hedef kitlenin talebi üzerine verilir.
Denetim ve sorumluluk
MADDE 13- (1) Gebe okullarının işleyişi ve hizmetlerinin bu Yönetmeliğe uygun olarak etkili ve verimli bir şekilde yürütülmesinden gebe okulu sorumluları ve sağlık kuruluşları müteselsilen sorumludur.
(2) Şikâyet üzerine yapılan inceleme ve soruşturma ile Bakanlık tarafından yapılan olağan ve olağan dışı denetimler hariç olmak üzere; gebe okulları ve doğuma yönelik hizmetler, Ek-2’de yer alan formda belirtilen kriterlere göre ve 17/11/2023 tarihli ve 32372 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Özel Sağlık Tesislerinin Denetimi Hakkında Yönetmelik hükümleri çerçevesinde ilgili müdürlük tarafından denetlenir.
(3) Gerçek kişiler ve özel hukuk tüzel kişileri tarafından açılan gebe okullarında bu Yönetmeliğe aykırılık tespit edilmesi hâlinde, Ek-2’de yer alan formda belirlenen yaptırımlar uygulanır.
(4) Kamu kurum ve kuruluşları tarafından açılan gebe okullarında, bu Yönetmeliğe aykırılık tespit edilmesi hâlinde, birinci ve ikinci tespitlerde eksikliğin giderilmesi için otuz gün süre verilerek yazılı olarak uyarıda bulunulur; üçüncü tespitte kasıt, ihmal veya kusuru bulunan ilgililer hakkında ilgili mevzuat hükümlerine göre disiplin hükümleri uygulanır.
(5) Bakanlık sağlık kuruluşlarındaki sezaryen ameliyatlarının tıbbi endikasyonlara uygunluğunun incelenmesi amacıyla komisyonlar kurabilir ve e-denetim sistemini kullanarak değerlendirme, inceleme ve denetim yaptırabilir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Hüküm bulunmayan haller
MADDE 14- (1) Bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hallerde; ilgisine göre 10/9/1982 tarihli ve 8/5319 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliği, 25/1/2013 tarihli ve 28539 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliği, 27/3/2002 tarihli ve 24708 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Özel Hastaneler Yönetmeliği ile 15/2/2008 tarihli ve 26788 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Ayakta Teşhis ve Tedavi Yapılan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelik hükümleri ile ilgili diğer mevzuat hükümleri uygulanır.
Mevcutların uyumu
GEÇİCİ MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce faaliyette olan gebe okulları ile gebe bilgilendirme sınıfı/doğuma hazırlık ve danışmanlık merkezi adı altında açılan birimlerin bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden itibaren üç ay içinde tescil işlemlerini tamamlamaları zorunludur.
(2) Kadın hastalıkları ve doğum uzmanlık dalında faaliyet gösteren; Bakanlığa bağlı hastaneler, üniversite hastaneleri ve özel hastaneler ile tıp merkezlerinden bu Yönetmeliğin yayımı tarihi itibarıyla bünyesinde gebe okulu bulunmayanların, bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden itibaren altı ay içerisinde gebe okulu kurması zorunludur.
Yürürlük
MADDE 15- (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 16- (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Sağlık Bakanı yürütür.