Ebelik lisans mezunu bir sağlık çalışanı hemşirelikle alakalı bir alanda yüksek lisans yaptı. Ancak idare kendi alanında yapmadığı gerekçe göstererek gereken hakları vermedi. Konuyu KDK'ya taşıyan ebeye buradan da olumsuz cevap geldi
T.C. TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU (OMBUDSMANLIK)
BAŞVURUNUN KONUSU : Başvuranın, tarafına uzman ebe unvanı verilerek özel hizmet tazminatına 7 puan ilave edilmesi talebi hk.
I. BAŞVURANIN İDDİA VE TALEPLERİ 1. Başvuran; 2013 yılında Çukurova Üniversitesi Ebelik Lisans Bölümünden mezun olarak aynı yıl içerisinde Şanlıurfa İl Sağlık Müdürlüğüne ebe kadrosuyla atandığını, 2024 yılında Harran Üniversitesi Hemşirelik bölümünde yüksek lisansını tamamladığını, intibakının işletilmesi için dilekçe verdiğini, ancak, özel hizmet tazminatı puanında ve unvanında herhangi bir değişiklik olmadığını fark ettiğini, bunun üzerine, Şanlıurfa İl Sağlık Müdürlüğüne gerekli resmi belgeleri sunarak özlük haklarının verilmesi talebinde bulunduğunu, Bakanlık aracılığıyla verilen cevabi yazı ile, “Lisans mezunu ebeler meslekleriyle ilgili lisansüstü eğitim alarak uzmanlaştıktan ve diplomaları Sağlık Bakanlığınca tescil edildikten sonra uzman ebe olarak çalışırlar.” hükmü uyarınca talebinin reddedildiğini, ancak hem lisans hem de yüksek lisans öğrenimini kadın sağlığı ve hastalıkları konusunda tamamladığını, aynı şekilde tez konusunun kadın sağlığı ve hastalıklarına yönelik olduğunu, ayrıca, gerek akademik çalışmalarda gerekse sağlık sektöründeki her yerde ebeler ve hemşirelerin aynı işi yapabildiği, kadın sağlığı hemşireliği ile ebelerin aynı eğitim süreçlerinden geçtiği ve aynı kadrolara dahil edildiğinin açık olduğunu, Harran Üniversitesinde akademik unvan yetersizliği sebebiyle hemşirelik bölümleri kendi aralarında ayrı olsa da lisansüstü eğitim için diplomalardaki mezuniyet bölümünde sadece hemşirelik ibaresinin yazdığını, hem danışman hocasının alanı hem transkript senaryosu incelendiğinde, lisansüstü eğitim yaptığı bölümün Kadın Sağlığı Hemşireliği olduğunun anlaşılacağını, Kadın Sağlığı bölümünün hem ebeler için hem de hemşireler için meslek alanı olduğunu iddia ederek; yüksek lisans diplomasının tescil edilerek tarafına uzman ebe unvanı verilmesini ve özel hizmet tazminat puanındaki artış ile maaş ve özlük intibaklarının yapılmasını talep etmektedir.
II. İDARENİN BAŞVURUYA İLİŞKİN AÇIKLAMALARI
2. Başvuruya konu iddialar hakkında bilgi ve belge talebi içeren yazımıza istinaden Sağlık Bakanlığı tarafından gönderilen 09/09/2024 tarih ve E. sayılı cevabi yazıda özetle;
2.1. Bakanlık Entegre Kurumsal İşlem Platformu (EKİP) kayıtlarının tetkikinde başvuranın, Şanlıurfa İlçe Sağlık Müdürlüğü emrinde sağlık hizmetleri sınıfında Ebe kadrosunda çalışmakta olduğunun anlaşıldığ
2.2. Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğünün 04/09/2024 traih ve E. sayılı yazısında, “Hemşirelere yönelik tescil işleminin; 6283 sayılı Hemşirelik Kanununun 1 inci ve 8 inci maddeleri uyarınca, ebelere yönelik tescil işleminin; 1219 Sayılı Tababet ve Şuabatı San'atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanunun 47 nci maddesi uyarınca yapıldığı,
Kadrosu ve atamasından bağımsız olarak kanun koyucu tarafından sadece lisans mezunu ebelik eğitimi alanların ebe unvanını ve sadece lisans mezunu hemşirelik eğitimi alanların hemşire unvanını kazanacağı düzenlendikten sonra ikinci fıkraya “lisans mezunu” olarak başlanıldığı dikkate alındığında, uzman ebe olmak için ebelik lisans mezunu, uzman hemşire unvanı için ise öncesinde hemşirelik lisans mezunu olma şartının getirildiğinin açık olduğu,
Ayrıca; ebelerin görev yetki, sorumluluk ve çalışma alanlarının, 22/05/2014 tarihli ve 29007 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanarak yürürlüğe giren Sağlık Meslek Mensupları ile Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Diğer Meslek Mensuplarının İş ve Görev Tanımlarına Dair Yönetmelik hükümleriyle belirlenirken, sağlık hizmeti sunulan kurum ve kuruluşlarda görev yapan hemşirelerin çalışma alanlarına, pozisyonlarına ve eğitim durumlarına göre görev, yetki ve sorumlulukları ise 08.03.2010 tarih ve 27515 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Hemşirelik Yönetmeliği ile belirlendiği, aynı şekilde ebe ve hemşirelerin temel eğitimlerinin içerik, uygulama, beceri, yeterlik ve kazanım düzeyleri açısından dahi farklı olduğu, dolayısıyla ebelik ve hemşireliğim, bahse konu mevzuat ve eğitimler kapsamında ortak sağlık hizmet sunumunda çalışan iki farklı profesyonel sağlık mesleği olduğu,
Öte yandan ön lisans, lisans ve lisansüstü eğitim süreci Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı uhdesinde bulunmakta olup tescil işlemleri esnasında; eğitim kurumları tarafından düzenlenen fiziki diploma ve Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı tarafından açılmasına izin verilen programlara ilişkin kayıtların yer aldığı Yükseköğretim Bilgi Sistemi (YÖKSİS) üzerinde kayıtlı bilgiler esas alınarak meri mevzuat hükümleri çerçevesinde işlem tesis edildiği, dolayısıyla ilgi yazıda bahsi geçen “adı geçenin transkriptlerinin ve tez konusunun kadın sağlığı ve hastalıkları alanında olması, Harran Üniversitesinde akademik unvan yetersizliği sebebiyle hemşirelik bölümlerinin kendi aralarında ayrı olsa da lisansüstü eğitim için diplomalardaki mezuniyet bölümünde sadece hemşirelik ibaresinin yazdığı, hem danışman hocasının alanı, hem transkript senaryosu incelendiğinde, lisansüstü eğitim yaptığı bölümün Kadın Sağlığı Hemşireliği olduğunun açık olduğu” gibi hususların Genel Müdürlükçe değerlendirilemeyeceği
Sonuç olarak Bakanlık Entegre Kurumsal İşlem Platformu (EKİP) ve Yükseköğretim Bilgi Sistemi (YÖKSİS) kayıtlarının incelenmesi neticesinde, Çukurova Üniversitesi Adana Sağlık Yüksekokulu ebelik lisans programından 31.05.2013 tarihinde / sayılı diploma ile mezun olan ve diploması Bakanlıkça 05.07.2013 tarihinde numara ile “Ebe” olarak tescil edilen başvuranın, Harran Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik yüksek lisans programına ait diplomasının yukarıda yer alan açıklama ve mevzuat hükümleri kapsamında tescil edilemeyeceği,” ifadelerine yer verildiği,
2.3. Bakanlık Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğünün yukarıda yer verilen yazısı doğrultusunda başvuranın yüksek lisans diplomasının tescil edilmesi imkanı bulunmadığından, 03.09.2023 tarihli ve 32298 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2024 ve 2025 Yıllarını Kapsayan 7 nci Dönem Toplu Sözleşmenin üçüncü kısım üçüncü Sağlık ve Sosyal Hizmet Koluna İlişkin Toplu Sözleşme bölümünün 17 nci maddesi uyarınca yararlanmakta olduğu özel hizmet tazminatına 7 puan ilave edilmesi imkanı bulunmadığı, ifade edilmiştir
3. Başvuru konusu hakkında görüş talebi içeren yazımıza istinaden Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı tarafından gönderilen 02/12/2024 tarih ve E. sayılı cevabi yazıda, “2547 sayılı Kanunun 43/b maddesi uyarınca konuya ilişkin Üniversitelerarası Kurulun 01.11.2024 tarihli ve E- - - sayılı görüş yazısı da dikkate alınarak, çekirdek eğitim programı dahilinde lisans ve lisansüstü programların ulusal ve uluslararası standartlar doğrultusunda incelendiğinde, ebelik ile hemşirelik mesleklerinin görev tanımları doğrultusunda farklı müfredatlara tabii oldukları, kadın sağlığı hemşireliği ile ebeliğin ortak çalışma alanları olsa dahi farklı yasa ve yönetmelik maddeleri ile görevlerinin tanımlandığı, ebelikte uzman olmak için ebelik alanında üst öğrenim alınması gerekliliği göz önünde bulundurularak, adı geçenin hemşirelik yüksek lisans programında gördüğü öğrenimin mesleğiyle ilgili lisansüstü eğitim olarak değerlendirilemeyeceğine Yükseköğretim Yürütme Kurulunun 20.11.2024 tarihli toplantısında karar verilmiştir.”
şeklinde görüş bildirilmiştir.
III. İLGİLİ MEVZUAT
4. 18/10/1982 tarihli ve 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının, “Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı” başlıklı 74 üncü maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkralarında; “Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı olarak kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu idarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceler.”
5. 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun "Kurumun Görevi" başlıklı 5 inci maddesinin birinci fıkrasında; “Kurum, idarenin işleyişiyle ilgili şikâyet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla görevlidir.”,
6. 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun “Lisans düzeyinde öğretim” başlıklı 43 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde, “Aynı meslek ve bilim dallarında, eğitim- öğretim yapan üniversitelerde, eğitim - öğretim, metod, kapsam, öğretim süresi ve yıl içindeki değerlendirme esasları bakımından eşdeğer olması ve öğrenimden sonra kazanılan unvanların aynı ve elde edilen hakların eşdeğer sayılması hususu Üniversitelerarası Kurulun önerisi üzerine; öğretmen yetiştiren birimler için belirtilen esasların tespiti Milli Eğitim Bakanlığı ile de işbirliği yapılarak, Yükseköğretim Kurulunca düzenlenir.”
7. 1219 Sayılı Tababet ve Şuabatı San'atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanunun 47 nci maddesinde “Türkiye’de üniversitelerin ebelik ile ilgili lisans eğitimi veren fakülte ve yüksekokullarından mezun olan ve diplomaları Sağlık Bakanlığınca tescil edilenler ile öğrenimlerini yurt dışında ebelik ile ilgili bir okulda tamamlayarak denklikleri onaylanan ve diplomaları Sağlık Bakanlığınca tescil edilenlere ebe unvanı verilir.
(Ek fıkra: 27/3/2015-6639/1 md.) Lisans mezunu ebeler meslekleriyle ilgili lisansüstü eğitim alarak uzmanlaştıktan ve diplomaları Sağlık Bakanlığınca tescil edildikten sonra uzman ebe olarak çalışırlar.”
8. 6283 sayılı Hemşirelik Kanununun,
8.1. 1 inci maddesinde “Türkiye’de üniversitelerin hemşirelik ile ilgili lisans eğitimi veren fakülte ve yüksek okullarından mezun olan ve diplomaları Sağlık Bakanlığınca tescil edilenler ile öğrenimlerini yurt dışında hemşirelik ile ilgili, Devlet tarafından tanınan bir okulda tamamlayarak denklikleri onaylanan ve diplomaları Sağlık Bakanlığınca tescil edilenlere Hemşire unvanı verilir.
8.2. 8 inci maddesinde “Lisans mezunu hemşireler meslekleriyle ilgili lisansüstü eğitim alarak uzmanlaştıktan ve diplomaları Sağlık Bakanlığınca tescil edildikten sonra uzman hemşire olarak çalışırlar.”
9. 03.09.2023 tarihli ve 32298 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2024 ve 2025 Yıllarını Kapsayan 7 nci Dönem Toplu Sözleşmenin üçüncü kısım üçüncü Sağlık ve Sosyal Hizmet Koluna İlişkin Toplu Sözleşme bölümünün 17 nci maddesinde “25.02.1954 tarihli ve 6283 sayılı Hemşirelik Kanunu kapsamında uzman hemşire ve 01.04.1928 tarihli ve 1219 sayılı Tababet ve Şuabatı San’atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun kapsamında uzman ebe unvanını ihraz edenlerin 2006/10344 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Karara eki (II) sayılı Cetvele göre dereceleri itibariyle yararlanmakta oldukları tazminat oranlarına 7 puan ilave edilir.
hükümleri yer almaktadır
IV. KAMU DENETÇİSİ SADETTİN KALKAN'IN KAMU BAŞDENETÇİSİ'NE ÖNERİSİ
10. Kamu Denetçisi tarafından yapılan inceleme ve araştırma neticesinde; başvuranın talebinin reddi yönündeki öneri, Kamu Başdenetçisine sunulmuştur.
V. DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE
A. Hukuka, Hakkaniyete ve İnsan Haklarına Uygunluk Yönünden Değerlendirme
11. Ebelik lisans bölümünden mezun olarak ebe kadrosunda çalışmakta olan, 2024 yılında Hemşirelik bölümünde yüksek lisansını tamamlayan başvuran, hem lisans hem de yüksek lisans öğrenimini kadın sağlığı ve hastalıkları konusunda tamamladığını iddia ederek, yüksek lisans diplomasının tescil edilerek tarafına uzman ebe unvanı verilmesini ve özel hizmet tazminat puanındaki artış ile maaş ve özlük intibaklarının yapılmasını talep etmektedir.
12. İlgili idareden temin edilen bilgi ve belgelerin tetkiki neticesinde, başvuranın talebinin, başvuran tarafından hemşirelik bölümünde tamamlanan yüksek lisans eğitiminin, 1219 sayılı Kanunun 47 nci maddesi kapsamında ebelik mesleğiyle ilgili lisansüstü eğitim olarak kabul edilmediği gerekçesiyle reddedildiği anlaşılmaktadır.
13. Ebelik ve hemşirelik mesleklerinin görev, yetki ve sorumluluklarının farklı mevzuat hükümlerine tabi olduğu görülmekle birlikte, 1219 sayılı Kanunun 47 nci maddesinde, Türkiye’de üniversitelerin ebelik ile ilgili lisans eğitimi veren fakülte ve yüksekokullarından mezun olan ve diplomaları Sağlık Bakanlığınca tescil edilenler ile öğrenimlerini yurt dışında ebelik ile ilgili bir okulda tamamlayarak denklikleri onaylanan ve diplomaları Sağlık Bakanlığınca tescil edilenlere ebe unvanı verileceği, lisans mezunu ebelerin meslekleriyle ilgili lisansüstü eğitim alarak uzmanlaşmasından ve diplomalarının Sağlık Bakanlığınca tescil edilmesinden sonra uzman ebe olarak çalışacakları hüküm altına alınmakta, 7 nci Dönem Toplu Sözleşmenin üçüncü kısım üçüncü Sağlık ve Sosyal Hizmet Koluna İlişkin Toplu Sözleşme bölümünün 17 nci maddesinde ise, … 01.04.1928 tarihli ve 1219 sayılı Tababet ve Şuabatı San’atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun kapsamında uzman ebe unvanını ihraz edenlerin 2006/10344 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Karara eki (II) sayılı Cetvele göre dereceleri itibariyle yararlanmakta oldukları tazminat oranlarına 7 puan ilave edileceği öngörülmektedir
14. Somut olayda, lisans mezunu ebe başvuranın, kadın sağlığı hemşireliği alanında tamamlamış olduğu yüksek lisans eğitiminin, 1219 sayılı Kanunun 47 nci maddesi kapsamında ebelik mesleği ile ilgili lisansüstü eğitim olarak kabul edilip edilemeyeceği hususunda değerlendirme yapma yetkisinin, 2547 sayılı Kanunun 43 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca Yükseköğretim Kurulu uhdesinde bulunması hasebiyle, Yükseköğretim Kuruluna görüş talebinde bulunulmuş, anılan Kurumunun yukarıda da yer verilen cevabi yazısında, ebelik ile hemşirelik mesleklerinin görev tanımları doğrultusunda farklı müfredatlara tabii oldukları, kadın sağlığı hemşireliği ile ebeliğin ortak çalışma alanları olsa dahi farklı yasa ve yönetmelik maddeleri ile görevlerinin tanımlandığı, ebelikte uzman olmak için ebelik alanında üst öğrenim eğitimi alınması gerektiği, bu itibarla, başvuranın, hemşirelik yüksek lisans programında gördüğü öğrenimin mesleğiyle ilgili lisansüstü eğitim olarak değerlendirilemeyeceğine karar verildiği ifade edilmiştir. Bu itibarla, Yükseköğretim Yürütme Kurulunun bu kararı doğrultusunda, ebelik lisans mezunu olup, kadın sağlığı hemşireliği alanında yüksek lisans eğitimini tamamlamış başvurana, uzman ebe unvanı verilmesine ve bu kapsamda özel hizmet tazminatına 7 puan ilave edilmesine imkan bulunmamaktadır.
15. Kurumumuzca yapılan inceleme ve araştırma neticesinde; yukarıda sözü edilen mevzuat hükümleri ile Yükseköğretim Yürütme Kurulu Kararı uyarınca, ilgili idarenin başvuranın talebinin reddi yönünde tezahür eden işleminin hukuka ve hakkaniyete uygun olduğu sonuç ve kanaatine varılmıştır.
B. İyi Yönetim İlkeleri Yönünden Değerlendirme
16. İyi yönetim ilkelerine 28/03/2013 tarihli ve 28601 mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin "İyi yönetim ilkeleri" başlıklı 6’ncı maddesinde yer verilmiş olup; söz konusu ilkeler yönünden yapılan değerlendirmede, şikayet başvurusu kapsamında, idarenin, başvurana ilişkin işlemlerle ilgili bilgi ve belgeleri süresi içerisinde bu anlamda “kararın geciktirilmeksizin bildirilmesi” ve “makul sürede karar verme” ilkelerine uygun hareket ettiği ancak, başvuru sahibine verdiği cevapta idari işleme karşı hangi sürede hangi mercie başvurabileceğini göstermediği bu nedenle de karara karşı başvuru yollarının gösterilmesi ilkesine uymadığı tespit edildiğinden, idarenin bahse konu ilkeye de uygun davranması önerilmektedir.
VI. HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN AÇIKLAMA
17. 6328 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca, bu Ret Kararının başvurana tebliğ tarihinden itibaren, ilgili idarenin işlemine karşı (varsa) dava açma süresinden kalan süre kaldığı yerden işlemeye devam edecek olup Şanlıurfa İdare Mahkemelerinde yargı yolu açıktır.
VII. KARAR Açıklanan gerekçelerle BAŞVURUNUN REDDİNE;
Kararın, BAŞVURANA ve SAĞLIK BAKANLIĞINA tebliğine,
Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisince karar verildi.
Mehmet AKARCA
Kamu Başdenetçisi
