Kredi kartında alarm zilleri çalıyor. Bireysel kredi faizlerinde yaşanan artış, aylık taksit miktarındaki yükseliş ve krediye erişimde yaşanan sorunlar vatandaşı kredi kartına yönlendirdi.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre 13 Ocak 2023 haftasında 462 milyar 866 milyon lira düzeyinde olan bireysel kredi kartı hacmi 12 Ocak 2024 haftasında yüzde 157,63 artarak 1 trilyon 192 milyar liraya yükseldi. Bu artış yaklaşık 729 milyar liralık bir hacim artışı anlamına geliyor. Bankacılar kredi kartında yaşanan hızlı artışa yönelik tedbir alınması gerektiği konusunda uyarılar yaparken, kredi kartı limitleri ve taksit sayılarına yönelik yeni düzenlemelerin gelebileceğini söylüyor.
Bu kapsamda dün BDDK tarafından alınan kararda bu yönde atılan ilk adımlardan biri oldu. BDDK'nın, yaptığı düzenlemeye göre bankalar kanıtlanabilir onay veya talep olmaksızın kişiler adına kredili hesap dahil herhangi bir hesap açamayacak, kredili hesabın limitini artıramayacak. Bankalararası Kart Merkezi (BKM) aralık ayı verilerine göre ise kartlı ödeme tutarı aralık ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 116 artarak 978,3 milyar TL oldu.
Kartlı ödemelerin 818,2 milyar TL'si kredi kartları ile yapılırken 142,6 milyar TL'sinde banka kartları, 17,5 milyar TL'sinde ise ön ödemeli kartlar kullanıldı. Kredi kartı ile yapılan ödemelerde önceki yılın aynı dönemine göre büyüme oranı yüzde 124, banka kartı ile yapılan ödemelerde yüzde 78 olurken ön ödemeli kartlar ile yapılan ödemelerde ise bu oran yüzde 128 oldu. Mağaza içi yapılan her 4 kartlı ödemeden 3'ü temassız gerçekleşti. İnternetten kartlı ödeme 278 milyar TL oldu.
Toplam kredi kartı sayısı 120 milyona yaklaştı
Bankalararası Kart Merkezi (BKM) aralık ayı verilerine göre, aralık ayı itibarıyla Türkiye'de kredi kartı sayısı 117,7 milyon, banka kartı sayısı 189,5 milyon ve ön ödemeli kart sayısı 90,0 milyon adet oldu. 2022 yılının Aralık ayı ile kıyaslandığında kredi kartı adedinde yüzde 18'lik, banka kartı adedinde yüzde 12'lik, ön ödemeli kart adedinde ise yüzde 26'lık artış yaşandı. Toplam kart sayısı ise 397,2 milyon adede ulaşarak geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 17 artış gösterdi.
Bireysel kredi kartı hacminin 729 milyar 591 milyon lira büyüdüğü 13 Ocak 2023- 12 Ocak 2024 döneminde konut, taşıt ve ihtiyaç kredilerinin toplam bakiyesi net 417,9 milyar liralık bir artışla 1 trilyon 525 milyar 240 milyon TL oldu. Kasım itibarıyla 1 trilyon 470,1 milyar lira oldu. Bireysel kredi kartı borçlarındaki rekor büyümeye karşılık toplam tüketici kredilerindeki artış yüzde 37,73'le enflasyonun çok altında kaldı. Bu kapsamda en büyük bölümü oluşturan ihtiyaç kredileri yüzde 992,5 milyar, konut kredileri de 437,6 milyar lira oldu. Toplamdaki payı küçük olan taşıt kredileri ise 95,1 milyar liraya yükseldi.
Bireysel borçlanma 2,7 trilyonu aştı
Bireysel kredi kartı borçları ve tüketici kredileri toplamından oluşan bireysel borç bakiyesi anılan dönemde yüzde 73,07'lik bir artışla 2 trilyon 717,7 milyar liraya ulaştı. 2023 başında sonunda söz konusu hacim 1 trilyon 570 milyar lira düzeyinde bulunuyordu.
Bankalar onay olmadan limit artıramayacak
Kredi kartlarında yaşanan rekor artışa yönelik ilk adım dün geldi. BDDK'nın yaptığı düzenlemeye göre mevduat ve katılım bankaları, kanıtlanabilir onay veya talep olmaksızın kişiler adına kredili hesap dahil herhangi bir hesap açamayacak, kredili hesabın limitini artıramayacak. Düzenlemeye göre, kredili hesap limitlerinin azaltılması durumunda hesap sahibi bilgilendirilecek. Yenilenen hesaplar, bu fıkra kapsamında hesap açılışı sayılmayacak. Yönetmelikte yapılan düzenleme kapsamında ayrıca, BDDK, mevduat, katılım fonu, emanet ve alacakların hak sahiplerinin, başvuruda bulunmadıkları takdirde hesaplarının Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'na (TMSF) devredileceği konusunda uyarma zorunluluğunda halen 250 TL ve üzeri olarak uygulanan sınırı, TMSF görüşü alınmak suretiyle değiştirmeye yetkili olacak.
Birol BOZKURT
