Sosyal medyada hemen hemen her gün karşımıza çıkan bir paylaşım şekli: Yurt dışı fiyat karşılaştırmaları.
İthal ürünlerin Türkiye'de daha pahalı olmasına alışmışken, vergilerin yüküyle de bu fiyat farkları ilgi çekiyor.
Derken, bir de Türkiye'de üretilen ürünlerin yurt dışında daha ucuz olduğunu görmeye başladık. Bunun nedeni ise çok merak ediliyor.
Ekonomi'den Özder Şeyda Uyanık'ın haberine göre; bu olgunun yeni olmadığı arşivlere bakınca görülebiliyor. 1973 yılında gazetelerden bir haber görülürken, Türkiye'de üretilen bir televizyonun Almanya'da benzerinden pahalı olduğu anlatılıyor.
İthal ürünler
Aynı ürünün fiyatının farklılığına yönelik bilinirlik yüksek olurken, kur farklarına karşın TL bazında birçok ürün vergi ve kar marjları nedeniyle Türkiye'de daha yüksek fiyatlara satılıyor. Ünlü telefon modellerinden, ünlü arabalara fiyat farkları ilgi çekiyor.
Türkiye'de son model bir iPhone fiyatı resmi sitesinde 82 bin 999 TL olurken, ABD resmi sitesinde ise 999 dolar ve 34,7784 TL dolar kuru üzerinden 34 bin 743 TL oluyor.
Lüks segment bir Mercedes için Türkiye'de başlangıç fiyatı 5 milyon 82 bin 500 TL olurken, Almanya'da resmi sitesinde yine E serisi araçların başlangıç fiyatı 65 bin 786 Euro yani (36,7823 kur üzerinden) 2 milyon 419 bin 760 TL ediyor.
Türkiye'de üretilen ürünlerin pahalı olmasının nedeni
Türkiye'de üretilen bir ürünün Almanya'da ya da ABD'de Türk Lirası bazında daha ucuza satılması, yani aynı ürünün Türkiye'ye kıyasla Almanya'da TL cinsinden daha düşük fiyatla sunulması, genellikle piyasa koşulları, maliyetler, kur farkları ve ticari stratejilerden kaynaklanır. Bunun nedenleri de şu şekilde açıklanıyor:
Vergi ve düzenlemeler
Türkiye'de ürün fiyatını artıran vergiler (KDV, ÖTV vb.), Almanya'da daha düşük olabilir veya hiç olmayabilir.
Örneğin, Türkiye'de yüzde 18 KDV ile satılan bir cep telefonu, Almanya'da yüzde 10 KDV ile satılırsa, ürün Almanya'da TL bazında daha ucuz kalabilir.
Kur farkı ve sabit döviz çevirimi
Kur dalgalanmaları sırasında firmalar, Almanya'da fiyatlarını sabit döviz kuru üzerinden belirleyebilir. Bu, TL'nin değer kaybetmesi durumunda Almanya'daki fiyatların TL bazında daha düşük görünmesine yol açabilir.
Örneğin, Türkiye'de 1.000 TL'ye satılan bir ürün, Almanya'da sabit 50 Euro fiyatla belirlenmiş olsun. Eğer döviz kuru 1 Euro, 20 TL ise Almanya'daki fiyat 1.000 TL olur. Ancak kur 1 Euro, 25 TL'ye çıktığında Almanya'daki fiyat 1.250 TL yerine hala 1.000 TL olur.
Rekabet stratejisi
Firmalar, Almanya'da rekabet edebilmek için fiyatlarını bilinçli olarak düşürebilir. Türkiye'deki fiyat yüksek kalırken, ihracat yapılan pazarda müşteri kazanmak için fiyat düşük tutulabilir.
Türk mobilya firması, Almanya'da yer ya da pazar edinmek için kar marjını düşürerek ürünlerini Türkiye'dekinden daha ucuza satabilir.
Arz-talep dengesi
Türkiye'de ürün talebi yüksekse, fiyatlar artabilir. Ancak Almanya'da talep düşükse, firmalar ürünlerini ellerinden çıkarmak için fiyatları daha düşük tutabilir. Bu durum TL bazında Almanya'daki fiyatların Türkiye'den daha düşük olmasına neden olur.
Türkiye'de popüler bir tekstil markasının ürünleri çok talep gördüğü için fiyatlar yüksek olabilirken, ancak Almanya'da marka az bilindiği için ürünü daha düşük fiyatlarla sunulabilir.
Lojistik ve dağıtım maliyetleri
Almanya'da lojistik ve dağıtım maliyetleri Türkiye'dekinden daha düşük olabilir. Bu da ürünün fiyatını etkileyebilir.
Örneğin, Almanya'da ürün doğrudan büyük market zincirlerine ulaştırılırken, Türkiye'de aracıların fazla olması fiyatları artırabilir.
Hedef pazar farklılıkları
Firmalar, farklı ülkelerde farklı fiyatlandırma stratejileri benimseyebilir. Türkiye'de kar marjı yüksek tutulurken, Almanya'da pazar payını artırmak için fiyatlar düşük tutulabilir.
Bir beyaz eşya firması, Türkiye'de yüksek kar elde ederken, Almanya'da fiyatları düşük tutarak müşteri kitlesi oluşturmayı hedefleyebilir.
Devlet destekleri ve ihracat teşvikleri
İhracatı artırmak için devlet tarafından sağlanan teşvikler, firmaların ürünlerini yurt dışında daha düşük fiyatlarla sunmasına olanak tanıyabilir.
Bir tekstil üreticisi, ihracat için vergi indirimi veya nakliye desteği alıyorsa, Almanya'daki fiyatını düşürebilir.
Dövizle gelir ve kar stratejisi
Firmalar, döviz kazancı elde etmek amacıyla yurt dışındaki fiyatlarını düşük tutabilir. Döviz kuru avantajıyla Türkiye'deki maliyetlerini kolayca karşılayabilirler.
50 Euroya satılan bir ürün, 1 Euro 25 TL olduğunda firmaya 1.250 TL kazandırır. Türkiye'de aynı ürün 1.000 TL'ye satılsa bile firma döviz kazancını tercih edebilir.
Damping
Firmalar, iç piyasada satamadıkları ürünleri yurt dışına maliyetin altında fiyatlarla ihraç edebilir. Bu, Almanya'daki fiyatların TL bazında daha düşük görünmesine neden olur.
Yurt dışı üretim
Son olarak Türkiye'nin son yıllarda maliyetlerin yüksek olduğu söylenerek birçok ülkede üretim merkezi kuran yerli firmaları bu ülkelerde üretim yapıyor ve bazı teşvik, vergi ya da lojistik avantajlarından faydalanıyor olabilir.
Örneğin Türk markası olup Mısır'da üretim yapan emek yoğun sektörlerin, maaş maliyetleri kur üzerinden daha uygun kalırken, ülkenin birçok ticaret anlaşması da bulunduğundan bazı ülkelere ihracatta daha uygun koşullardan faydalanılıyor.
Türkiye'de üretilen bir ürün buradaki maliyetler üzerinden fiyatlandırılarak satılıyor ve İtalya'da satılan Türk bir markanın ürünü Mısır'dan gidiyor olabilir. ABD'li birçok markanın Çin, Tayvan, Bangladeş'te üretim yapması gibi bir örnek de burada gerçekleşiyor.
Enflasyonla bozulan fiyatlama davranışları
Türkiye'de kur ve enflasyondaki seyrin fiyatlamalarda belirsizlik yaratmasıyla burada bozulan dengelerin tüketimi öne çekmesi gibi üretimde de fiyat artışlarını öne çekmesi yani gelecekte yapılacak artışların ya da bir sonraki hammadde alımlarında yükselmesi beklentisiyle kur ya da bozulan fiyatlama davranışları nedeniyle önceden yansıtılması da konu olabiliyor.
