Yüksek tansiyon (diğer adıyla hipertansiyon), kalp krizi ve felç riski taşımasının yanı sıra ölümcül de olabilir. Yüksek kan basıncı, atardamarlarınızın içindeki dokuya zarar verebilir, pıhtı oluşumuna neden olabilir ve kalp-beyin arasındaki kan akışını azaltabilir. Ancak tansiyonunuzu ölçmek zor olabilir. Bir doktorun muayenehanesinde yaptığınız tansiyon ölçümünün sıradan bir gündeki gerçek tansiyonunuzu yansıtmama ihtimali oldukça yüksek. Kanada'daki Alberta Üniversitesi'nden Profesör Raj Padwal, genellikle hastalarının klinikte tansiyonlarının ölçülmesini talep etmiyor çünkü sonuçların yüzde 50’sinin hatalı olduğunu söylüyor.
Doktor muayenehanesinde ölçülen tansiyon değerlerinin yanlış olmasının birkaç nedeni var. Ancak iyi haber şu ki evinizin rahatlığında tansiyonunuzu doğru bir şekilde ölçmenin kolay yolları var.
Her an değişebilir
Tansiyon son derece hassastır ve an be an değişir. Padwal, duygusal durum, zihinsel sağlık, fiziksel aktivite, ortam sıcaklığı, ilaçlar, yemek yiyip yememeniz, iyi uyuyup uyumamanız gibi faktörlerden etkilendiğini söylüyor. Bu yaşamsal belirti iki sayıyla ölçülür: Sistolik basınç (en üstteki sayı) kalbinizin kasılması sırasında atardamarlarınız üzerindeki basıncı temsil eder; ve diyastolik basınç (alt sayı) kalbiniz dinlendiğinde atardamarlarınız üzerindeki basıncı temsil eder.
Doğru ölçüm öncesi yapılması gerekenler
Doğru tansiyon ölçümünü elde etmek için ayaklarınızı yerde düz tutun, sırtınızı sağlam bir sandalyeye yaslamak ve kolunuzu düz bir yüzeyde tutmayı içeren son derece spesifik bir prosedürün izlenmesi gerekir. Ayrıca tansiyon aletinin manşeti kalbinizle aynı hizada olmalı, doğrudan cildinizin üzerine yerleştirilmeli (gömleğinizin üzerine değil), ölçüm yapmadan önce mesanenizi boşaltmalı ve birkaç dakika sessizce oturmalısınız. Ancak bu prosedürlerin çoğu, personelin sizi doğru pozisyona yerleştirmek için acele edebileceği bir doktor muayenehanesinde tutarlı bir şekilde karşılanmaz.
Doktor muayenehanesinde ekipman sorunu da yaşanması mümkün. Oradaki ekipmanların evdekilerden daha iyi sonuç verdiğini varsayabilirsiniz ancak çoğu zaman durum böyle değil. Dr. Jordana Cohen, manşet ve basınç göstergesi kullanan analog cihazların birkaç ayda bir kalibrasyona ihtiyaç duyduğunu ancak bu ayarlamaların nadiren yapıldığını söylüyor. Muayenehane ekipmanlarında kolunuza uygun manşet ölçüleri de olmayabilir ki bu da tansiyonun doğru ölçülmesi açısından risk oluşturur.
Beyaz önlük hipertansiyonu
Bazı insanların ise tıbbi ziyaretin stresi nedeniyle doktor muayenehanesinde tansiyonları yükseliyor. Buna ‘beyaz önlük hipertansiyonu’ deniyor. Kimileri ise muayenehanede kendilerini daha güvende hissettiğinden tansiyonları daha düşük çıkıyor. Buna ise maskeli hipertansiyon deniyor.
20 civarında ölçüm toplamak gerekiyor
Bütün bunlar, doktor muayenehanesindeki kan basıncı ölçümlerinizin neden bu kadar değişken olabileceğini açıklayabilir. Kardiyolog Harlan Krumholz, yeni bir tansiyon ilacını ilk kez almaya başladığınızda, doktorların genellikle kan basıncınızı 12 mmHg'den daha az düşürmesini beklediğini söylüyor. Ancak eğer doktorunuz yalnızca muayenehanedeki ölçümlere güveniyorsa, kan basıncınızdaki düşüşün ilacın işe yaramasından mı yoksa tamamen başka bir şeyden mi kaynaklandığından emin olamayabilir. Krumholz, bunun üstesinden gelmenin tek yolunun çok sayıda (20 civarında) ölçüm toplamak ve bunların ortalamasını almak olduğunu söylüyor. Bu da evde tansiyon takibiyle mümkün olabilir.
Evde kan basıncı takibi neden daha iyi?
Evde ölçüm yaptığınızda kolunuza tam oturan manşeti olan yüksek kaliteli bir cihaz satın alabilirsiniz. Ayrıca ölçüm öncesi doğru şekilde hazırlandığınızdan ve doğru prosedürleri kullandığınızdan emin olabilirsiniz. Ayrıca farklı günlerde birden fazla ölçüm yapabilir ve bu verileri doktorunuza sağlayabilirsiniz.
Evde tansiyon ölçümleri yüksek tansiyonlu kişiler için büyük önem taşıyor. Ayrıca yeni bir ilacın veya ayarlanmış dozajın etkisini izlemek için ya da hamile veya doğum sonrası olan ve preeklampsi adı verilen ciddi bir yüksek tansiyon formuna karşı dikkatli olması gereken kişiler için de yararlı olabilir. Evde takip muayenehane ölçümlerinden daha doğru olmasının yanı sıra tansiyonunuzu kontrole etmenize de yardımcı olabilir. Evde ölçüm için kendinize uygun tansiyon cihazı almanız önemli. Bunun için uzmanlardan yardım almayı deneyebilirsiniz.