Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği (ODMD), kasım ayı otomotiv satış rakamlarını açıkladı. Buna göre, kasım ayında Türkiye otomobil ve hafif ticari araç satışları geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 39,8 artarak 115 bin 40 adet olarak gerçekleşti. Geçen ay otomobil satışları bir önceki yılın kasım ayına göre yüzde 54,4 artarak 91 bin 424 adet olurken, hafif ticari araç satışları yüzde 2,3 artarak 23 bin 616 adet oldu. Böylece, Ocak-Kasım 2023'te bir önceki yılın aynı dönemine göre otomobil ve hafif ticari araç satışları yüzde 60,8 oranında artarak 1 milyon 73 bin 982 adet olarak gerçekleşti. Yılın ilk 11 ayında otomobil satışları, yıllık bazda yüzde 66,2 artarak 840 bin 925 adet olurken, hafif ticari araç satışları ise yüzde 43,7 artarak 233 bin 57 adet oldu.
Kasım sonu itibarıyla pazar ilk kez 1 milyon adeti geçmiş olsa da satışlardaki artış hızının daha da yavaşlaması dikkat çekti. Temmuzda yıllık bazda 115'in üzerinde artan otomobil ve hafif ticari araç satışları, ağustosta yaklaşık yüzde 88, eylül ve ekim aylarında yüzde 55'e yakın artış göstermişti. Kasım da ise satışlardaki artış oranı yüzde 38,9'da kaldı.
Kasım ayı otomotiv satışlarını EKONOMİ'ye değerlendiren Yüce Auto-Skoda Genel Müdürü Zafer Başar, yılın ilk yarısına göre yükselen kur ve faiz koşullarına rağmen distribütörlerin ortaya koymuş olduğu kampanya ve fiyat koşulları neticesinde kasım ayında otomotiv pazarında tarihi bir rekora ulaşıldığını ifade etti. Başar, "Kasım ayı satış rakamları bize halen birikmiş talebin piyasada alım yönünde bir irade koyduğunu gösterdi. Bununla birlikte güncellenen ekonomi politikası ile daha öngörülebilir bir iklime doğru gidildiğini de gözeterek yüksek maliyetli de olsa finansal kuruluşların kredi sağlama konusunda daha iyimser bir yaklaşım gösterdiklerini gözlemliyoruz. Söz konusu etmenler ve filo alımların devreye de girmesiyle rekor bir pazar sonucuyla yılı kapatacağız" diye konuştu. Nissan, Renault, Dacia, Fiat, Peugeot, Opel ve Citroen bayiliğini yapan Gülan Otomotiv Yönetim Kurulu Başkanı Alp Gülan da, "Perakendede bir düşüş hissediyoruz. Yılsonu itibarıyla özellikle filo satışlarında artış var. Bireyseldeki düşüşü filo şirketlerinin alımı dengeliyor" dedi. Tüm Oto Kiralama Kuruluşları Derneği (TOKKDER) Başkanı İnan Ekici de geçen hafta filo şirketlerinin yatırımları hızlandırdığına dikkat çekerek, "Filo kiralama şirketleri yılın ilk dokuz ayında 52 milyar 400 milyon TL'lik yeni araç yatırımı yaparak 51 bin 600 adet aracı filosuna kattı. Bu dönemde, sektörün toplam araç sayısı 2022 yılı sonuna göre yüzde 2,8 artarak 252 bine ulaştı. Yılsonunda yüzde 5 büyüme bekliyoruz" açıklamasını yapmıştı.
Ekim 2022'den beri kredi bekleyenler harekete geçti
Finansmana erişimde yaşanan problemler nedeniyle bu yıl satışların yüzde 90'a yakını nakit alıma dönmüştü. EKONOMİ'ye konuşan taşıt kredileri konusunda uzman bir banka yöneticisi, Ekim 2022'den bu yana kredili araç alamayan kitlenin kasım ayı itibarıyla harekete geçtiğini belirterek, "Kurumsal taşıt kredileri tam gaz gidiyor. Filo kiralama şirketlerinin yanı sıra şahıs şirketleri ve küçük işletmeler de alıma geçti. Bankalar 36 aya kadar da sabit faiz veriyor. Taşıt kredi kullanımına ilgi 2024'te de devam eder" dedi.
2024'te %30 daralma öngörülüyor
Otomotiv sektörü temsilcileri 2024'te satışlarda daralma yaşanmasını kaçınılmaz görüyor. Gelecek yıl hem bireysel hem de kurumsal tarafta talepte önemli daralma bekleniyor. Bu yılın 1 milyon 190 bin adede yakın kapanmasını bekleyen ODMD, 2024'te ise otomobil ve hafif ticari araç satışlarının 800 bin ila 900 bin adet arasında olacağını öngörüyor. Yüce Auto-Skoda Genel Müdürü Zafer Başar, orta vadeli planda da belirtildiği gibi iç talebin yavaşlatılarak başta cari denge ve enfl asyonun düşürülmesinin hedefl endiğini hatırlatarak, "Bu noktadan hareketle 2024 yılı, 2023'e göre ertelenen bir talebin artık olmayacağı ve kendi talep koşullarının kur, faiz ve vergi uygulamaları ile belirleneceği bir piyasa iklimine sahne olacak. Bu etkenler ve ekonomi politikaları göz önüne alındığında 2023 yılı gibi bir rekor hacimden sonra bir daralma olması normal. Tahmini olarak yüzde 30 daralma ile gelinecek nokta, 2018-2023 ortalama pazar hacminin halen üzerinde bir seviyede olacağı için potansiyel olarak yine sektör için iyimser olarak yorumlanmalı" açıklamasını yaptı.
Satışlarda tarihi rekor getiren 5 temel neden
1-Araç bulunurluğunun artması ile ötelenen talebin devreye girmesi
2-Yılın ilk yarısında otomobilin yatırım aracı olarak öne çıkması
3-Yılın ikinci yarısında düşen talebe paralel markaların kampanya atağına geçmesi
4-Son iki ayda fiyatların görece stabil kalması
5-Kredi musluğunun açılmasıyla filo ve kurumsal alımların artması
Elektrikli araçların payı %7'yi aştı
Otomotiv pazarı kasım ayını tarihi satış rekoruyla kapatırken, satışlarda elektrikli araçların payındaki hızlı artış da dikkat çekti. 2022 yılında 7 bin 733 adet elektrikli otomobil satışı gerçekleşmiş, bu segmentin toplam satışlardaki payı yüzde 1'i geçememişti. Tesla'nın pazara girmesi, Togg'un banttan inmesi ve Uzakdoğulu markaların Türkiye'de atağa geçmesi ile 2023 yılında elektrikli araç satışları hızlandı. Ocak-Kasım 2023 döneminde Türkiye'de 60 bin 101 elektrikli araç satıldı, bu segmentin payı yüzde 7'yi aştı. ODMD'nin verilerine göre bu dönemde Togg'un teslimatları 13 bin 572 olurken, Tesla satışları ise 11 bin 600 olarak kaydedildi.
Aysel YÜCEL / Ekonomim
