2023 yılında tek işverenden kazandığı ücretler toplam 1 milyon 900 bin TL'yi geçen vatandaşlar ücret geliri beyannamesi vermek zorunda. Emekli olup tazminat alan vatandaşlar hem çalışıp hem de emekli maaşı almaları nedeniyle 2023 yılında ekstra kazanç elde etmiş oldu.
İkinci işverenden gelir elde eden vatandaşların ikinci maaşlarının yıllık toplamı 150.000 TL'yi aşarsa yine beyanname vermeleri gerekecek. Geliri 1 milyon 900 bini üzerinde geliri olan sporcular da Maliye'nin takibinde olacak. Bu durumdaki vatandaşlar beyan vermemeleri halinde vergi cezasıyla karşı karşıya kalacak.
2023 yılına ilişkin ücret gelirlerini beyan için bugün son gün. Kimlerin nasıl ücret beyanı yapacağına ilişkin soru ve cevaplar şöyle:
SPORCULAR DA BEYAN EDECEK
Kimler ücret gelirlerini beyan etmek zorunda?
"Tek işverenden kesinti yoluyla vergilendirilmiş ücret geliri elde eden ve ücreti 1.900.000 TL'yi aşan ücretliler. Birden fazla işverenden kesinti yoluyla vergilendirilmiş ücret geliri elde eden ücretliler. Birden sonraki işverenden aldıkları ücretleri toplamı 150.000 TL'yi aşan ücretliler. Birden fazla işverenden kesinti yoluyla vergilendirilmiş ücret geliri elde eden ücretliler. Birinci işverenden aldıkları ücret geliri dahil olmak üzere aldıkları ücretlerin toplamı 1.900.000 TL'yi aşan ücretliler. Sporcu ücretleri toplamı 1.900.000 TL'yi aşanlar. Vergi kesintisine tabi tutulmamış ücret gelirleri, asgari ücretin vergi matrahını (2023 yılı için 119.454,72 TL) aşanlar."
Sadece emekli maaşı olanlar ücretini beyan edecek mi?
193 Sayılı GVK 23. Maddenin 11. Fıkrasına göre elde edilen emekli maaşı ücret beyanına tabi değil.
Birden fazla işverenden ücret elde edenler beyanına hangilerini dahil etmeli?
Birden fazla işverenden kesinti yoluyla vergilendirilmiş ücret geliri elde eden ücretlilerden, birden sonraki işverenden aldıkları ücretlerin toplamı 150.000 TL'yi aşan ücretliler elde ettikleri ücret gelirleri nedeniyle beyanname vermek zorunda. Birden sonraki işverenden alınan ücretlerin toplamı 150.000 TL'yi aşması durumunda, ücretlerin tamamı (ilk işverenden alınan ücrette dahil olmak üzere) yıllık beyannameye dahil edilir. Birden fazla işverenden ücret alınması halinde, ücret gelirleri beyanının tespiti için birinci işverenden alınan ücretin hangisi olacağı ücretli tarafından serbestçe belirlenir.
ASKERLİK BORÇLANMASI VERGİDEN DÜŞÜRÜLEBİLİR
Ücret gelirinin vergilendirilmesinde neler indirim konusu yapılabilir?
Ordu Yardımlaşma Kurumu ve benzeri kamu kurumları için yapılan kanuni kesintiler Kanunla kurulan emekli sandıkları ile mevzuatta belirlenen sandıklara ödenen aidat ve primler ile İşsizlik Sigortası Pirimi. Askerlik, doğum vb için ödenen borçlanma primleri. Sosyal Güvenlik Destek Primi. Hayat/Şahıs Sigorta Primleri. Çalışanlar tarafından ilgili kanunlarına göre sendikalara ödenen aidatlar. Engellilik İndirimi.
BEYAN SINIRI NE?
Vergi kesintisine tabi olmayan ücret gelirinde beyan sınırı var mıdır?
Kesintiye tabi tutulmamış ücret gelirleri için, ücretin safi tutarının (matrah), asgari ücretin yıllık gelir vergisi matrahını (2023 yılı için 119.454,72 TL) aşmaması halinde beyan edilmesine gerek yok. Bu tutarı aşması halinde yıllık beyanname verilir.
Vergi kesintisine tabi olan ücret gelirinde beyan sınırı ise 2023 yılı için 150.000 TL.
Birden fazla geliri olan ne yapacak?
Birden fazla işverenden ücret alınması halinde, beyanname verilip verilmeyeceğinin belirlenmesinde birinci işverenden alınan ücretin hangisi olacağı ücretli tarafından serbestçe belirlenebilecek. Örneğin; 2023 takvim yılında tek işverenden hizmet erbabı (A), 850.000 TL, hizmet erbabı (B) ise 2.100.000 TL ücret geliri elde etmiş olsun. Her iki ücret de kesinti suretiyle vergilendirilmiş. Hizmet erbabı (A) 1.900.000 TL'lik sınırı aşmadığı için beyanname vermeyecek, işveren tarafından ücret geliri üzerinden yapılan kesinti nihai vergilendirme olacak. Hizmet erbabı (B)'nin ise elde ettiği ücret geliri 1.900.000 TL'lik sınırı aştığı için yıllık beyanname verecek, kesinti suretiyle ödemiş olduğu vergileri bu beyanname üzerinden mahsup edebilecek.
Başka bir örneğe göre de; bir vatandaş, 2023 takvim yılında iki ayrı işverenden 700.000 TL ve 300.000 TL olmak üzere 1.000.000 TL ücret geliri elde etmiş olsun. (1.000.000 TL) ikinci işverenden alınan ücret 150.000 TL'lik sınırı aştığı için ücret gelirlerinin tamamını beyan edecek.
Bir diğer örnek de şöyle: Yine bir vatandaş, 2023 yılında kesinti suretiyle vergilendirilmemiş yıllık brüt 300.000 TL ücret geliri elde etmiş olsun. Söz konusu ücret geliri asgari ücretin gelir vergisi matrahını (2023 yılı için 119.454,72 TL) aştığı için tamamı beyan edilecek.
Emeklilik ve benzeri nedenlerle işten ayrılanlara yapılan kıdem tazminatı gibi ödemelerde durum nedir?
İş Kanunu ve Deniz İş Kanununa göre ödenen kıdem tazminatlarının tamamı, 5953 sayılı Basın Kanuna göre ödenen kıdem tazminatlarının hizmet erbabının 24 aylığını aşmayan kısmı, sosyal güvenlik kurumlarından alınan emekli maaşı ve emekli ikramiyesi gibi gelir vergisinden istisna edilen ücretler için beyanname verilmemekte. Diğer ücret gelirlerinin beyan edilmesi halinde de bu ücretler beyannameye dahil edilmeyecek. İhbar tazminatı ödemeleri ise ödendiği ayın bordrosuna dahil edilerek vergilendirilmektedir.
İKİ EŞİT TAKSİTTE ÖDEME
Beyan ve ödeme ne zaman ve nasıl yapılacak?
2023 takvim yılında elde edilen beyana tabi ücret gelirlerinin, yıllık gelir vergisi beyannamesi ile 1 Mart-1 Nisan 2024 (ilk taksidi ödeme süresi bu yıl için 5 Nisan'a kadar uzatıldı) tarihleri arasında beyan edilmesi ve yıllık beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisinin Mart (5 Nisan, yani bugün) ve Temmuz aylarında iki eşit taksit ödenmesi gerekmekte. Beyannameler elektronik ortamda hazır beyan sistemi üzerinden verilebilecek ve tahakkuk eden vergiler de bankacılık sistemi ile kredi veya banka kartı ile ödenebilecek.
CEZA VERİLECEK
Süresinde beyanname vermeyenler veya eksik beyanda bulunanlar ceza ödeyecek mi?
Beyanname verilmemesi veya ücret gelirinin eksik edildiğinin vergi dairesince tespit edilmesi üzerine zarara uğratılan vergi, vergi cezası kesilerek tarh edilecek ve gecikme faizi ile birlikte ödenecek. Örneğin Bir vatandaş, 2023 takvim yılında iki ayrı işverenden 500.000 TL ve 400.000 TL olmak üzere 900.000 TL ücret geliri elde etmiş, bu gelirleri üzerinden işverenlerce asgari ücret istisnası öncesi 215.000 TL vergi hesaplanmıştır. Vatandaş beyanname verseydi 900.000 TL üzerinden 257.000 TL vergi hesaplanacak ve işverenlerin hesapladığı 215.000 TL'yi düştükten sonra kalan fark vergiyi (42.000 TL) iki taksit halinde ödeyecekti. Vatandaşın beyanname vermemesi ve durumun vergi dairesince tespiti üzerine 42.000 TL vergi ve bir kat vergi zararı cezası 42.000 TL olmak üzere toplam 84. 000 TL ödemek zorunda kalacak. Ayrıca yapılan işlemin tarihine göre de vergi geç tahakkuk ettirildiğinden ayrıca hesaplanacak gecikme faizi de ödenecek. (Önder YILMAZ-Sabah)
