İşçiler 4857 sayılı İş Kanunu hükümlerine tabidirler. Bu yüzden ilk bakmamız gereken düzenleme İş Kanunudur. İş Kanununda refakat iznine ilişkin bir hüküm bulunmamaktadır.İşçilere izin disiplin v.b iş ve işlemlerine ilişkin iş kanunu haricinde toplu sözleşmede veya bireysel sözleşmeler de hükümler bulunmaktadır.
İşçilerin Ücretli refakat izin hakkı
Toplu sözleşmelerde ve bireysel sözleşmelere refakat izinlerine ilişkin hükümler konabilmektedir. Sözleşmelerde işçiye ücretli refakat izni verileceğine ilişkin hüküm varsa işçi ücretli refakat izni alabilir. Genelde bu süre 5-10 gün arasında olmaktadır.
İşçilerin ücretsiz refakat izin hakkı
İşçierin 5620 sayılı kanunda yapılan düzenlemeye göre ücretsiz refakat izni alma hakları vardır.
EK MADDE 1- (Ek: 13/2/2011-6111/207 md.)
(1) Kamu kurum ve kuruluşlarında sürekli işçi kadrosunda çalışan işçilere; bakmaya mecbur olduğu veya işçi refakat etmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocukları ile kardeşlerinden birinin ağır kaza geçirmesi veya önemli bir hastalığa tutulmuş olması hallerinde, bu hallerin raporla belgelendirilmesi şartıyla, istekleri üzerine en çok altı aya kadar ücretsiz izin verilebilir. Aynı şartlarla bu süre bir katına kadar uzatılabilir.
(2) İşçilere, 10 hizmet yılını tamamlamış olmaları ve istekleri halinde işçilik süreleri boyunca ve bir defada kullanılmak üzere altı aya kadar ücretsiz izin verilebilir.
(3) Yetiştirilmek üzere (burslu veya kendi imkânlarıyla gidenler dâhil) yurt dışına Devlet tarafından gönderilen öğrenci ve memurlarla, yurt içine ve yurt dışına sürekli görevle atanan memurların işçi olan eşlerine işçilik süresince her defasında bir yıldan az olmamak üzere en çok sekiz yıla kadar ücretsiz izin verilebilir. Ücretsiz izin süresinin bitiminden önce mazeretini gerektiren sebebin kalkması halinde, işçi derhal görevine dönmek zorundadır. Mazeret sebebinin kalkması halinde veya ücretsiz izin süresinin bitiminden itibaren 10 gün içinde görevine dönmeyenler, işçilikten istifa etmiş sayılır.
(4) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığı ile Devlet Personel Başkanlığınca müştereken belirlenir.
