Ek Ödeme Yönetmeliğinde Danıştay Kararıyla Önemli Değişiklikler

Hekimsen'in başvursu üzerine  Danıştay, Sağlık Bakanlığı Ek Ödeme Yönetmeliğinde hekimleri ilgilendiren önemli değişikliklere imza attı. Bu değişiklikler ile hekimlerin ek ödemelerinde kesinti yapılmasına dair birçok madde iptal edildi. İptal edilen maddeler,

Sözleşmeli Yöneticilere Soru: Sendikacı mısınız? Kurum Yöneticisi mi?

1. "Amaç" başlıklı 1. maddesinde yer alan "disiplin durumu" ibaresi iptal edilmiştir. Söz konusu düzenleme, yönetmeliğin, uygulanacak olan kamu görevlilerinin ek ödeme alabilmesi için "disiplin cezası almama" düşüncesinin tezahürüdür. Döner sermayeden yapılacak olan ödemelerde aranan "disiplin durumu" kriteri iptal edilerek yönetmeliğin amaçlarından ve ek ödeme yapılmasında aranan kriterlerden çıkarılmıştır. Böylelikle yönetmeliğin amaçlarından, hekimlerin disiplin cezası alması durumunda ek ödemelerinde kesinti yapılabileceği dair düzenleme yapma yetkisi ortadan kalkmıştır.
2. "Tanımlar" başlıklı 4. maddesinin birinci fıkrasının (s) bendinde yer alan "ile nöbet ve icap nöbetlerinde yapılan çalışmaları," ibaresi iptal edilmiştir. İptal edilmeden önceki maddede mesai içi çalışma, "Mesai saatleri içinde yapılan çalışmalar ile nöbet ve icap nöbetlerinde yapılan çalışmaları"nı ifade etmekteydi. Bu tanımdan nöbet ve icap nöbetlerinde yapılan çalışmalar çıkarılmıştır.
3. "Temel Esaslar" başlıklı 5. maddesinin birinci fıkrasının (a) 3. bendinde yer alan, a-"yılda 7 günü geçmeyen kısa süreli", ibaresi iptal edilmiştir. Madde metni çalışılmış sayılan günlerin sınırlamasını yaparak bir yılda sadece 7 günü geçmeyen kısa süreli raporlar çalışılmış gün olarak kabul etmekteydi. İptal kararı ile birlikte 7 günlük süre kalkmış olup, raporlu geçen tüm süreler çalışılmış gün olarak kabul edilecektir. Bu konuda hak kaybına uğrayanlar son 60 güne ait kesintilerinin geri ödenmesini talep edebilirler. b-Aynı hükümdeki "yılda en fazla iki defa", "bir yılda toplam 10 günü geçmeyen süreleri" ibareleri de iptal edilmiştir. Madde metni, çalışılan günlerin sınırlamasını yaparak bir yılda en fazla 2 defa olmak üzere toplamda 10 güne kadar olan kendi alanı ile ilgili yurt içi kongre, konferans, seminer ve sempozyum gibi etkinliklere katılım sağlanılan günleri çalışılmış gün olarak kabul etmekteydi. İptal kararından sonra bu süre sınırları kaldırılmıştır. İptal kararından sonra görevlendirme suretiyle kendi alanı ile ilgili kongre, seminer ve sempozyum gibi etkinliklerde geçen bütün süreler çalışılmış gün olarak kabul edilecektir.
4. Mahsuplaşmayı düzenleyen hükümler iptal edilmiştir. Daha önceden inisiyatife dayalı olarak yer yer uygulanmayan fakat uygulanmasının önünde de herhangi bir engel bulunmayan mahsuplaşma hükümleri ve uygulamasının kanuni dayanağı kalmamıştır. Yönetmeliğin; 5. maddesinin ikinci fıkrasında yer alan "209 sayılı Kanunun ek 3 üncü maddesi gereği yapılan aylık ek ödeme tutarı, bu Yönetmelik kapsamında aynı aya ilişkin yapılacak temel eködeme tutarından mahsup edilir." cümlesi ile Üçüncü fıkrasında yer alan "Bu şekilde merkezi yönetim bütçesinden yapılan ek ödeme tutarı, bu Yönetmelik kapsamında aynı aya ilişkin yapılacak temel ek ödeme tutarından mahsupedilir." cümlesi iptal edilerek, mahsuplaşmanın kanuni dayanakları da ortadan kaldırılmıştır.
5. Yönetmeliğin 5. Maddesinin yedinci fıkrasında özellikli tıbbi işlem puanının, tabip ham puanına ve klinik hizmet puanına eklenecek puanlara ilişkin katılım oranlarını, bakanın belirleme yetkisi iptal edilmiştir. Hükümde yer alan "(0 ile 1 arasında) belirleme Bakan yetkisindedir. Bu oranlar belirlenmediği durumda özellikli tıbbi işlem puanı katılım oranları" ibaresi iptal edilerek bakanlığın belirleme yapma yetkisi kaldırılmıştır. Böylelikle takdire dayalı katsayı belirleme durumu ortadan kalkmış ve hukuki öngörülebilirlik sağlanmıştır.
6. Yönetmeliğin 5. Maddesinin onuncu fıkrasında yer alan bireysel hedef katsayısı ile kurum hedef katsayısında bakanlığın belirleme yapma yetkisi kaldırılmıştır. İptal kararından önceki madde metni "Bireysel hedef katsayısı hesaplanmayan tabipler ile tabipdışı personel için bireysel hedef katsayısı 1 olarak uygulanır. Bireysel hedef katsayısı ve kurum hedef katsayısı Bakanlıkça belirleninceye kadar 1 olarak uygulanır."Hükümde yer alan "Bakanlıkça belirleninceye kadar" ibaresi iptal edilmiştir. İptal kararı ile birlikte bakanlığın bireysel hedef katsayısı ile kurum hedef katsayısını değiştirme yetkisi ortadan kalkmıştır. Böylelikle hekimlere getirilen performans sistemine bir başka çarpan ya da kriter eklenmesinin önüne geçilmiştir.
7. Disiplin cezası alınması durumunda taban ek ödemenin kesilmesini öngören yönetmelik hükmü iptal edilmiştir. Yönetmeliğin"Personele yapılacak ek ödeme dağıtımı" başlıklı 6. maddesinin üçüncü fıkrasının (a)bendinin (2) numaralı alt bendinde yer alan,- "Bu ödeme disiplin cezası alanlardan; uyarma ve kınama cezası alanlara bir ek ödeme dönemi, aylıktan kesme cezası alanlara iki ek ödeme dönemi, kademe ilerlemesi cezası alanlara üç ek ödeme dönemi süresince yapılmaz." cümlesi iptal edilmiştir. Bilindiği üzere 01/03/2024tarih ve 32476 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yayımı tarihinde yürürlüğe giren kamuoyunda "Hekimlere Ceza Yasası" olarak bilinen 21/02/2024 tarih ve 7496 sayılı Sağlıkla İlgili Bazı Kanunlarda ve 663 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede DeğişiklikYapılmasına Dair Kanun'da söz konusu hüküm Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararına aykırı olarak tekrar kanunlaştırılmıştır. Bu hükümler hakkında da milletvekilleri tarafından Anayasa Mahkemesi'nde iptal davası açılmıştır. Netice itibariyle yönetmelikle böylesi bir hükmün düzenlenemeyeceği Anayasa Mahkemesi ile tespit edilmiştir. İptal kararımız ile birlikte yönetmelikteki bu hüküm ortadan kaldırılmıştır ve yönetmelikle tekrar düzenleme imkanı bulunmamaktadır. Mezkur kanun ile getirilen düzenlemenin ise Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edileceği öngörülmektedir. Anayasa Mahkemesine milletvekilerince götürülen bu iptal davası sonucunda disiplin durumu nedeniyle ek ödemenin kesilmesi hususu tamamen ortadan kalkacaktır. - İl Sağlık Müdürlüğü, İl Sağlık Müdürlüğü Birimleri, Ulusal Referans Laboratuvarları ile Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumunda çalışan personeller için düzenlenen yönetmeliğin 14.Maddesinin beşinci fıkrasının (b) bendinde yer alan "Bu ödeme disiplin cezası alanlardan; uyarma ve kınama cezası alanlara bir ek ödeme dönemi, aylıktan kesme cezası alanlara iki ek ödeme dönemi, kademe ilerlemesi cezası alanlara üç ek ödeme dönemi süresince yapılmaz." cümlesi de iptal edilmiştir. Yukarıdaki açıklamalarımız bu kurum ve birimlerde çalışan personeller için de aynı şekliyle geçerlidir.
8. ''Eğitim ve araştırma hastaneleri dışındaki sağlık tesislerinde ham puanın hesaplanması’’ başlıklı 7. maddesinin ikinci fıkrasında yer alan "Bakanlıkça hizmet etkinlik usul ve esasları belirleninceye kadar" ibaresi iptal edilmiştir. İptal kararı ile bakanlığın belirleme yapma yetkisi kaldırılmıştır. Böylelikle takdire dayalı katsayı belirleme durumu ortadan kalkmış ve hukuki öngörülebilirlik sağlanmıştır.
9. ''Eğitim ve araştırma hastaneleri ile diğer sağlık tesislerinin üniversite ile iş birliği yapılan birimlerinde ham puanın hesaplanması’’ başlıklı 8. maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinin (1)numaralı alt bendinde yer alan ve hesaplamaya tavan sınırı getiren ''Mesai içi genel tıbbi işlemlerpuanı / Mesai içi sağlık tesisi puan ortalaması” oranı 0,60’ın üzeri bir değer olursa 0,60 olarak esas alınır." cümlesi iptal edilmiştir. Böylelikle afiliye hastanelerde ham puan hesaplamasında 0,60 olarak uygulanan tavan sınırı kaldırılmıştır. 
10. ''Ek ödeme’’ başlıklı 14. maddesinin ikinci fıkrasında yer alan "Ek-3B sayılı tablodaki katsayılar, Bakanlıkça ilgili birim için belirlenen hedeflerin gerçekleşme durumuna göre 0,5 ile 1,0 arasında değişen katsayılar ile çarpılarak uygulanır. Bu hedefler belirleninceye kadar" ibaresi iptal edilmiştir. İptal kararı ile birlikte bakanlığın bu konuda hedef belirleyerek taban eködeme katsayılarının hedefin gerçekleştirilmemesi nedeniyle yarıya kadar düşürebilme imkanı ortadan kalkmıştır. İptal kararı ile takdire dayalı katsayı belirleme durumu ortadan kalkmış ve hukuki öngörülebilirlik sağlanmıştır.
11. Yönetmeliğin 5. Maddesinin 1. Fıkrasının (b) bendinde yer alan "İnceleme heyeti üyelerin oy çokluğu ile, tabip ve diş tabiplerinin mevzuata ve gerçeğe aykırılığı tespit edilen tıbbi işlemleri için personel Başhekim tarafından yazı ile ikaz edilir. Personel bu ikaz işlemine karşı 5 güniçerisinde itiraz edebilir ve bu itiraz kurulda tekrar görüşülerek 5 gün içinde karar kesinleştirilir. Benzer işlemlerde mevzuata ve gerçeğe aykırılığı konusunda ikiden fazla ikaz edilen personel hakkında idari soruşturma açılır." cümlesi iptal edilmiştir.